Brabant herstelt natuur met de heli

“De armste zandgronden van Brabant zijn dramatisch verzuurd. Om de bodem van deze gebieden te kunnen verbeteren, zijn ingrijpende maatregelen nodig. Als een van de belangrijkste herstelmaatregelen van de bodem, strooien we steenmeel uit,” vertelt Leon van den Berg van Bosgroep Zuid Nederland. Namens de provincie voert Bosgroep Zuid Nederland de maatregelen uit om de bodem in Brabant te herstellen. “Normaal gesproken zouden we met een tractor met meststrooier het gebied in gaan, om het steenmeel uit te strooien. Maar de bodem is op sommige plaatsen zo kwetsbaar dat een tractor te veel kapot zou maken. Denk aan het verdichten van de bodem en het kapotrijden van het habitat van paddenstoelen en (kleine) dieren.”

Alternatieven voor tractor

Dus werd onderzocht welke alternatieven er waren, en kwam een helikopter in beeld. Leon van den Berg: “Een heli brengt geen schade toe aan het bos, want hij hoeft er niet in te zijn. Bovendien werkt een heli tien keer zo snel als een tractor. De verstoring duurt dus ook tien keer korter. Heel belangrijk vonden wij ook dat de emissie van de heli uiteindelijk veel lager is dan die van een tractor. Dat komt doordat er efficiënter en sneller wordt gewerkt. De heli hoeft maar een aantal keren per dag te landen, want het steenmeel wordt vliegend opgehaald bij de voorraad. Het volscheppen van de strooibak duurt tien seconden. Dat is bij een tractor ondenkbaar.”  

Tweeduizend ton steenmeel

Ook de dosering van het steenmeel in het gebied is met een helikopter heel precies te regelen. “Heli’s werken heel nauwkeurig, met hooguit twee tot drie meter marge. De dosering kunnen ze heel precies door middel van GPS instellen. We merken dat het inderdaad sneller en heel exact werkt met een helikopter. We hebben bijna tweehonderd hectare te doen in verschillende gebieden in Noord-Brabant, met het uitstrooien van tien ton steenmeel per hectare. Al met al strooien we dus tweeduizend ton steenmeel uit. Dat is een gigantische hoeveelheid, die we nu in een paar weken verwerkt hebben.” 

Eenmalige actie

Steenmeel helpt om een ernstig verzuurde bodem te verbeteren. Er wordt al meer dan vijf jaar door verschillende instituten, zoals de Wageningen Universiteit, onderzoek naar gedaan. Volgens Van den Berg is de dosis die nu wordt uitgevlogen effectief en duurzaam: “Het is bedoeld als eenmalige actie waarmee we de bodem voldoende herstellen. Daar moet helaas de kanttekening bij dat de stikstofdepositie nog steeds te hoog is. En daardoor blijft de zuurlast eigenlijk ook te hoog om de bodem voor altijd hersteld te laten zijn.” 

Maatregelenpakket

Het maatregelenpakket dat de provincie in heel Noord-Brabant uitrolt voor een hogere biodiversiteit en robuustere natuur, heeft verschillende pijlers. De pijler voor herstel van de bodem wordt voornamelijk met het steenmeel aangepakt op de armste zandgrond van Brabant in de Maashorst, De Kempen, Strabrechtse Heide en Regte Heide.

Andere pijlers zijn:

• verwijderen van de toplaag van de bodem met een te veel aan stikstof;
• aanplant van ontbrekende (inheemse) boomsoorten voor een diverser bos;
• hydrologisch herstel van bos en heide;
• bevorderen van de structuur van het bos.

Tekst: Annelies Cuijpers, provincie Noord-Brabant
Foto's: Theo Auden; Jos van der Wijst