Schelpkalk tegen verzuring bos en hei gemeente Ede
BosgroepenBodem uit balans
De bodem in het bos- en heidegebied is verzuurd. Hierdoor spoelen belangrijke voedingsstoffen weg. Dit heeft ernstige gevolgen voor zowel dieren, planten als bomen. De verzuring is zichtbaar door bijvoorbeeld jonge koolmezen die door hun pootjes zakken door kalkgebrek in de botten, en het sterven van eikenbomen.
Maatregelen
De gemeente Ede treft verschillende maatregelen om de natuur te helpen. Het beleid is gericht op het behouden, herstellen en versterken van de biodiversiteit. Liesbeth Hunink, adviseur ecologie en biodiversiteit bij de gemeente Ede: "Naast bronmaatregelen, die uitstoot van stikstof reduceren, zijn er op korte termijn herstelmaatregelen nodig. Het project is een mooi voorbeeld van een herstelmaatregel. Als het gaat om bodemherstel is het één van de grotere van Nederland.” Het schelpgruis maakt de bodem minder zuur. In totaal is 385 hectare bos- en natuurgebied behandeld. Dit gebeurde met behulp van een helikopter. Tijdens het bestrooien was het betreffende bos- en heidegebied afgesloten voor publiek vanwege het stof, lawaai en vallende deeltjes gruis. Er werd niet boven woningen en tuinen van woningen gestrooid. Het gehele gebied was hermetisch afgesloten en verkeersregelaars, handhavers en boswachters hielden alles nauwlettend in de gaten. In tijden van corona was dit best een uitdaging. Wanneer er toch iemand werd gespot, ging de helikopter tijdelijk aan de grond.
Kalk of steenmeel
Er zijn verschillende mogelijkheden om mineralen of kalk toe te voegen aan de bodem. Gerard Koopmans, projectleider en directievoerder namens de Bosgroepen: “We hebben de afgelopen jaren al ruime ervaring opgedaan met het strooien van kalk en ook steenmeel (gemalen gesteente) boven heide en bossen, met trekkers en met helikopters. Bijvoorbeeld bij Het Nationale Park De Hoge Veluwe en in Noord-Brabant. Voor dit specifieke gebied in de gemeente Ede is gekozen voor schelpgruis uit de Noordzee, omdat hier met name sprake is van gebrek aan calcium. Daarnaast kunnen de vogels het schelpgruis eten, dat kan bij steenmeel niet. Steenmeel (soilfeed) bevat meer mineralen, en wordt gebruikt voor herstel van de totale bodemmineralenbalans.”
Naast de samenstelling bleek ook het verspreiden van schelpgruis anders te verlopen dan bij steenmeel. Gerard: “Het strooibeeld bij schelpgruis is anders, veel smaller. Het materiaal waait minder uit. Je kon de sporen dan ook goed terugzien in het bos. De helikopter vloog smallere (en lagere) banen om een betere vlakdekking te krijgen. Er is zo egaal mogelijk gestrooid, maar met steenmeel gaat dat iets makkelijker. Het voordeel van schelpgruis is dat je het ook kan gebruiken bij regen. Steenmeel verklontert als het nat wordt, dan raakt de strooier verstopt. De bak met gruis hangt twintig meter onder de heli, en wordt gevoed met een elektromotor. Daar kun je niet even een klap op geven als de toevoer verstopt is.”
Planning
Het strooien van schelpgruis gebeurde in de eerste weken van november, dus buiten het broedseizoen. Daarnaast werd bewust pas na de bronst van edelherten en de drukte van de herfstvakantie gestart. Op welke dagen precies gestrooid kon worden, was afhankelijk van het weer; het moest liefst droog zijn en de wind moet niet te hard waaien. Het strooien nam ongeveer drie weken in beslag. Per dag ging ruim tachtig ton schelpgruis mee met de helikopter. De komende jaren gaat gemeente Ede samen met provincie Gelderland de effecten monitoren. Hierbij wordt gekeken naar aspecten als bodembiologie, bodemchemie, flora en fauna. Op deze manier proberen we onze natuurgebieden op de juiste manier voor de toekomst te behouden.
Onderstaand filmpje (gemeente Ede) geeft uitleg over het hoe en waarom van de maatregelen.
Waarom gaan we de Ginkel bekalken? (Bron: gemeente Ede)
Tekst: Bosgroepen, Gemeente Ede
Foto’s: Gerard Koopmans, Bosgroepen (leadfoto: schelpgruis uit de Noordzee); HeliAir
Film: gemeente Ede