Het is uilentijd

Voor de dagvlinders is het seizoen zo’n beetje over. Er zijn nog wel vlinders als kleine vuurvlinder, icarusblauwtje en oranje luzernevlinder en ook de vlinderoverwinteraars komen nogal eens tevoorschijn om nog even op zoek te gaan naar nectar, maar nieuwe soorten verschijnen niet meer. Bij nachtvlinders is dat anders. In september zijn er heel wat soorten die voor het eerst te zien zijn dit jaar. Zo zijn er de herfstuilen die vooral in september en oktober actief zijn: afhankelijk van de omstandigheden vliegen ze nog tot ver in november. De bruine herfstuil is een van de meest wijdverbreide: je kunt hem overal in Nederland wel vinden. De vlinders komen zowel af op licht als op smeer, en bezoeken overrijpe bramen en bloemen van onder andere klimop en struikhei. De rups, die van maart tot juni actief is, foerageert eerst in de bloemen van de waardplant, diverse bomen, later zit hij onbeschut op de plant en eet van de bladeren. Sommige rupsen laten zich met de uitgebloeide katjes op de grond vallen en eten daarna van kruidachtige planten. De eitjes worden in deze tijd vlak naast de knoppen van de waardplant afgezet, en overwinteren daar.

Andere herfstuilen die je nu kunt zien zijn de variabele herfstuil en de grijze herfstuil. Deze zijn minder verspreid in Nederland te vinden. De variabele herfstuil is vooral op kleigronden aanwezig. Deze vind je bijvoorbeeld in het rivierengebied, maar ook in Groningen en Limburg. De grijze herfstuil is meer een soort van de hogere zandgronden. Een andere groep uilen die juist nu actief is, zijn de gouduilen. De essengouduil is een van de eerste en die is nu al zo’n beetje uitgevlogen. Wilgengouduil, iepengoeduil en populierengouduil zijn er ook in oktober nog volop. Een van de opvallendste is de felgekeurde wilgengouduil. Deze uil is prachtig heldergeel met een bruine tekening. De wilgengouduil is overal te vinden waar de waardplanten aanwezig zijn. Wilgen en populieren zijn waardplant en komen overal voor. Op dit moment komen er ook uilen die in de herfst actief zijn, dan als vlinder overwinteren en vervolgens in het hele vroege voorjaar weer opnieuw actief worden. Algemene soorten zijn de wachtervlinder en de bosbesuil.

De beste methode om uilen te zien te krijgen is door te gaan stropen. In een eerder natuurbericht staat daar meer over, en ook een recept om zelf stroop te maken.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting