Lampenpoetsergras, mag het nu wel verkocht worden of niet?

Lampenpoetsergras (Pennisetum) is een fraai siergras, dat met name in de nazomer uitbundig bloeit. Kenmerkend zijn de langgerekte bloeiwijzen, die stekelig ogen door de talloze borstelharen. Pennisetum-soorten komen voor in savannes en bossen in warmere delen van Amerika, Afrika en Azië. In Nederland komen geen inheemse Pennisetum-soorten voor. Er zijn zo’n tien verschillende soorten en veertig cultivars (rassen) in de Nederlandse en Vlaamse handel.

Een van die Pennisetum-soorten is fraai lampenpoetsergras (Pennisetum setaceum). Dit siergras kan 150 centimeter hoog worden en bloeit met paarsachtige bloeiaren. Het wordt in de handel lampenpoetsergras genoemd, maar meerdere soorten Pennisetum worden zo genoemd. Fraai lampenpoetsergras staat sinds augustus 2017 op de Unielijst die behoort bij Verordening (EU) 1143/2014, wat betekent dat de soort niet langer geïmporteerd, verhandeld of verspreid mag worden. 

Effecten

De reden voor plaatsing op de Unielijst is dat dit gras in mediterrane landen dichte bestanden vormt, waarbij andere planten verdrongen worden door vermindering van beschikbaarheid van ruimte, water en voedingsstoffen.

De plant is vooral een probleem in droge graslanden. Hij is extreem brandbaar, waardoor de kans op brand groter is en ook de intensiteit en verspreiding van een brand wordt vergroot. Hierdoor is de kans op schade in inheemse droge bossen groot. De in Europa voorkomende inheemse plantensoorten zijn namelijk niet aangepast aan dergelijke extreme branden. Na een brand is fraai lampenpoetsergras in staat om het gebied te herkoloniseren. Door de vergrote kans op branden worden ook grondbroedende vogels en andere dieren negatief beïnvloed. De plant kan voorkomen in gebieden met hoge ecologische waarde, zoals Natura 2000-gebieden.

De plant verdraagt geen temperaturen beneden –7°C. Door de vorstgevoeligheid zal de plant geen grote, dichte bestanden vormen en is er in Nederland geen effect op de biodiversiteit te verwachten.

NRC doet onderzoek naar identiteit planten

Er zijn vijf populaire cultivars die onder de naam Pennisetum setaceum in de handel zijn gebracht:

• ‘Fireworks’,
• ‘Cherry Sparkler’,
• ‘Sky Rocket’,
• ‘Summer Samba’ en
• ‘Rubrum’.

Er was sprake van verwarring of deze vijf cultivars mogelijk tot een andere soort zouden behoren, namelijk Pennisetum advena. Deze soort is pas in 1999 als nieuwe soort voor de wetenschap beschreven. Het Nationaal Referentiecentrum van de NVWA heeft daarom een onderzoek uitgevoerd naar de identiteit van de genoemde Pennisetum setaceum-cultivars in de handel en het handelssortiment Pennisetum in brede zin. Bij dit onderzoek is zowel gekeken naar visuele (morfologische) kenmerken als naar moleculaire eigenschappen. Het doel hiervan was om te bepalen in hoeverre de cultivars genetisch verschillen en in welke mate de Pennisetum-soorten en cultivars aan elkaar verwant zijn. 

Vijf cultivars vallen buiten verbod

Het belangrijkste resultaat voor de handel is dat uit het onderzoek is gebleken dat de vijf hierboven genoemde cultivars behoren tot de soort Pennisetum advena en dus niet onder het verkoopverbod vallen. Belangrijk is wel dat de naam in de verkoopkanalen wordt aangepast. Het verkopen van een plant met de naam Pennisetum setaceum is verboden, ook al is het een andere soort.

Meer informatie

• Artikel Pennisetum – Het handelssortiment ontrafeld, verschenen in Dendroflora
• Factsheet fraai lampenpoetsergras (NVWA)
• Look-alike informatie
• interactieve beeldgestuurde determinatiesleutel

Tekst: Johan van Valkenburg, NVWA en Maarten Costerus
Foto’s: Johan van Valkenburg (leadfoto: onderzochte cultivars van Pennisetum); Filip Verloove