Paardenbloemen van belang voor vlinders en bijen

Paardenbloemen vind je overal in Nederland. In april kunnen ze hele weilanden geel kleuren. Paardenbloemen zijn een belangrijke bron van nectar voor vlinders. Ze bloeien al in maart en april, als er nog niet zo heel veel planten in bloei staan. In deze periode worden ook vlinders wakker uit hun winterslaap en na een lange winter hebben ze honger. In Drenthe is, door Ate Dijkstra, een aantal jaren goed bijgehouden op welke bloemen vlinders drinkend werden aangetroffen. Hieruit blijkt dat een aantal vlinders paardenbloem regelmatig gebruikt. Van de zesentwintig vlindersoorten waarvan er voldoende gegevens waren, werden er acht meer dan gemiddeld op paardenbloem gevonden. In volgorde van het belang waren dat argusvlinder, citroenvlinder, oranjetipje, kleine vos, klein geaderd witje, klein koolwitje, dagpauwoog en groot koolwitje. Dit zijn allemaal soorten die in het (vroege) voorjaar aanwezig zijn en dan is er niet veel keus aan nectarplanten, zeker niet in het agrarisch gebied. Om diezelfde reden is bloeiende paardenbloem ook voor bijen en andere insecten belangrijk. Naast nectarbron is die namelijk ook leverancier van veel stuifmeel.

Sommige agrariërs zijn niet blij met de paardenbloem en hij wordt ook wel bestreden. Maar toch heeft de paardenbloem ook belang voor het vee en gewas (pdf; 0,2 MB). Onderzoek in Duitsland laat zien dat paardenbloemen pas tot een opbrengstderving van grasland leiden bij een aandeel van meer dan 25% in de droge stof en dat is heel erg veel. In ‘normale’ omstandigheden is de plant zelfs nuttig. Koeien, schapen en geiten gebruiken de paardenbloem als medicijn. Bovendien zorgt de lange penwortel van de paardenbloem er mogelijk voor dat mineralen uit de diepere lagen van de bodem voor het gewas beschikbaar komen. Uit onderzoek van het Louis Bolk Instituut blijkt dat voedingswaarde, verteerbaarheid en mineraalgehalten van de paardenbloem vergelijkbaar zijn met die van puur gras.

Maar ook bij tuinbezitters is de paardenbloem niet onomstreden. Zo vertelt een van onze waarnemers: “Als kind heb ik altijd geleerd dat ik geen paardenbloemen mocht plukken en bij ons in de tuin waren ze niet welkom. Dus toen ik zelf een tuin had, trok ik braaf alle paardenbloemen weg, totdat ik las dat vlinders wel van paardenbloemen houden. En ik hou van vlinders.” Wil je de paardenbloem wel zijn functie laten hebben als voedsel voor vlinders en bijen, maar wil je niet dat hij zich verder uitzaait in je tuin, knip dan de bloemen direct na de bloei (en dus voor de zaadzetting) af.

Tekst: Ineke Radstaat & Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling (leadfoto: oranjetipje op paardenbloem)