Invasieve mediterrane draaigatjes blijven zich uitbreiden

EIS Kenniscentrum Insecten, Kennis- en Adviescentrum Dierplagen
4-MRT-2019 - Mediterrane draaigatjes zijn exotische mieren in ons land. In 2013 werd ze voor het eerst waargenomen en werd de verwachting uitgesproken dat ze invasief zouden worden en op veel plekken voor overlast zouden gaan zorgen. Inmiddels zijn er acht populaties bekend en enkele vondsten in gebouwen. De verwachting is dat er meer populaties zijn en er wordt gevraagd verdachte mieren te melden.

Mediterrane draaigatjes (soorten uit het Tapinoma nigerrimum-complex) zijn mieren die er een nogal indrukwekkende leefwijze op na houden. Er is geen sprake van één koningin in één nest, maar elk jaar sluiten alle nieuwe koninginnen zich aan bij het bestaande nest. Alle koninginnen produceren werksters en die werken samen in een zogenaamde superkolonie. Zo ontstaat een flinke dichtheid aan mieren en ook de omvang van de kolonie kan enorm worden. Dit leidt tot problemen, zoals de verdringing van andere mierensoorten en het ondergraven van bestrating. Alle bekende populaties zijn in stedelijk gebied en op elke plek komen de mieren ook massaal in tuinen en binnenshuis voor, waar hun gebijt en gezoek naar voedsel niet wordt gewaardeerd.

Een door draaigatjes ondergraven stoep

Verspreiding

Na de ontdekking van de soort in 2013, waren er in 2017 al maar liefst zes populaties bekend door meldingen bij het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen en EIS Kenniscentrum Insecten. In 2018 zijn daar nog eens twee populaties bij gekomen en bovendien waren er twee meldingen uit gebouwen, waar nog geen buitenpopulatie aangetroffen kon worden. Het verspreidingskaartje heeft zich dus in vijf jaar tijd aardig weten te vullen. Mieren in een insectencollectie, die verzameld werden na overlastmeldingen in Spijkenisse (populatie van 1987-1999), blijken met de kennis van nu ook te behoren tot het Tapinoma nigerrimum-soortencomplex.

Huidige buitenpopulaties (zwarte stippen) en een oude vondst en binnenmeldingen (grijze stippen) van het Mediterraan draaigatje

Opmerkelijk is dat de plaagmier (Lasius neglectus) – tot nu toe onder de mieren de meest invasieve en overlastgevende exoot – in Nederland momenteel voorkomt op tien locaties. Maar deze soort komt al sinds de jaren 1960 in ons land voor. De draaigatjes hebben een zelfde verbreiding in slechts enkele jaren voor elkaar gekregen; gevreesd moet worden dat de overlast een flinke vlucht zal gaan nemen.

Oproep

Wij verwachten dat er meer locaties zijn met populaties van mediterrane draaigatjes (herkenning kan met dit artikel; pdf; 1,4 MB). Gemeenten die met onoplosbare mierenoverlast kampen of mensen die vermoeden deze mieren in de straat of tuin te hebben, worden dan ook gevraagd om contact met ons op te nemen, zodat we deze soort goed kunnen blijven volgen.

Tekst: Jinze Noordijk, EIS Kenniscentrum Insecten & Mike Brooks, Kennis- en Adviescentrum Dierplagen
Foto’s: Theodoor Heijerman (leadfoto: gevleugeld mannetje); Jinze Noordijk

  

  

Laatste berichten

Zie ook