Hooikoorts onder de kerstboom door zeer hoge temperaturen

Het blijft toch raar ‘hooikoorts in december’, maar de eerste hazelaars en elzensoorten die hun oorsprong in het buitenland hebben, strekken al hun karakteristieke gele katjes. Bij droog weer kan dan pollen in de lucht komen.

De planten reageren op de zeer hoge temperaturen. De gemiddelde temperatuur in De Bilt van oktober tot en met december komt uit op zo’n 8,3 °C. Dat is precies twee graden hoger dan het gemiddelde vijftig jaar geleden. Er waren maar vijf jaren die nog hogere temperatuur hadden in deze maanden. Met 9,8 °C was de temperatuur in deze maanden het hoogst in 2015.

Vroeger piek eerste bloeiwaarnemingen hazelaar 15 februari

Het bloeiseizoen van de hazelaar was vorig jaar het vroegste ooit. De piek van de eerste bloeimeldingen kwam toen uit op 26 december 2017. Een halve eeuw geleden was dit 15 februari. De weersverwachting van Weeronline toont voor de komende twee weken aanhoudend hoge temperaturen met maxima van 7 tot 10 graden en minima van 2 tot 5 graden. Normaal is het eind december 4 tot 6 graden overdag en ligt de temperatuur ’s nachts rond het vriespunt. Door het zeer zachte weer kan dit jaar bij de vroegste bloeijaren van de hazelaar gaan horen, maar het record van vorig jaar zal niet gebroken worden.

Vooral elzenpollen

Uit de tientallen jaren van dagelijkse pollentellingen van het Leids Universitair Medisch Centrum blijkt dat de pollenconcentratie van hazelaar nooit heel hoog oploopt. De elzenpollenconcentratie daarentegen kan daarentegen de komende weken uitschieten tot waardes tussen de honderd en tweehonderd pollen per kubieke meter lucht. Het LUMC is een van de drie pollentelstations van Nederland. De pollentellingen zijn te zien op www.lumc.nl/pollen.

Aanpassen voeding kan kruisreacties voorkomen

Uit ons onderzoek onder vijfduizend mensen die een allergietest hebben ondergaan, blijkt dat zo’n 33 procent allergisch is voor hazelaarpollen en 33 procent voor elzenpollen. 90 procent van deze mensen heeft last van beide soorten pollen. Wat veel mensen niet weten is dat een allergie voor els en hazelaar een verhoogde kans geeft op een allergische reactie op hazelnoot, appel, wortel, selderij, noten, kiwi, meloen, sinaasappel en exotisch fruit. Bij ernstige hooikoortsklachten is het verstandig om dit soort producten te vermijden zo lang pollen in de lucht zweeft.

Voor patiënten die gevoelig zijn voor elzenpollen en hooikoortsmedicijnen gebruiken is het raadzaam om te zorgen dat ze de medicijnen tijdig in huis halen, zodat ze tijdens de feestdagen niet voor een dichte deur komen te staan. De vroege elzenpollenperiode duurt zo’n twee tot drie weken. In februari en maart vindt normaal gesproken het hoofdseizoen van de elzenpollen plaats. Dan bloeien de zwarte en witte elzen in ons land.

Geeft u ook uw eerste bloeiwaarneming van hazelaar en els door?

We stellen het op prijs als u via Natuurkalender.nl doorgeeft wanneer de hazelaar of de els bij u in de omgeving voor het eerst in bloei komt. U kunt anoniem een waarneming doorgeven. Maar als u eerst inlogt met uw Nature Today-account kunt u uw waarneming later terugzien. Heeft u nog geen account? Hier kunt u er een aanmaken. Iedereen die een hazelaar of els kan herkennen, kan meedoen. Het is wel belangrijk dat u de hazelaar of els om de paar dagen (liefst elke dag) kunt bekijken. Een hazelaar bloeit wanneer de katjes (mannelijke bloemen) helemaal uitgestrekt zijn. Op deze pagina zijn alle waarnemingen van de hazelaar per jaar te bekijken.

Bij de elzen kunt u kiezen uit ‘witte els’, ‘zwarte els’ of ‘els; soort onbekend’. De elzen die nu in bloei komen, vallen binnen de laatste categorie.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University; Letty de Weger, LUMC; Jaco van Wezel, Weeronline
Foto: Arnold van Vliet (leadfoto: bloeiende hazelaar in Wageningen op 19 december 2018)