Deltaplan voor biodiversiteit in Nederland: samen natuurverlies ombuigen naar herstel

De partijen nodigen nadrukkelijk de rest van Nederland uit om aan te sluiten. Zodat Nederland een voorbeeld wordt van een dichtbevolkte delta waar we natuur en economische ontwikkeling verbinden en onze kwaliteit van leven - en die van toekomstige generaties - borgen.

Herstel van biodiversiteit is van belang voor een rijkere natuur én is ook de basis voor ons welzijn en onze welvaart. Ondanks jarenlange inspanningen van veel grondgebruikers wordt nog niet het gewenste resultaat bereikt. Daarom hebben de deelnemende partijen voor het eerst de handen ineengeslagen om samen te werken aan een concrete aanpak die wél het verschil gaat maken.

Natuur is overal

Natuurgebieden, landbouwgebieden en de openbare ruimte zijn van groot belang voor biodiversiteit in Nederland, want natuur kent geen scherpe grenzen. Kijk maar naar de insecten die gewassen bestuiven en de weidevogels en vlinders die zich zowel thuis voelen in natuurgebieden als in wegbermen. Samen beslaan deze gebieden 90% van het Nederlandse oppervlak.

Als alle grondgebruikers in een gebied gaan samenwerken, zijn er meer kansen voor wilde planten en dieren. Bijvoorbeeld via een rijker bodemleven, een houtwal die natuurgebieden verbindt, een kruidenrijk grasland of een spoordijk vol bloemen. Zo kunnen bedreigde soorten zich herstellen en kan de natuur zich beter aanpassen aan klimaatverandering.

Aanpak Deltaplan

Kern van de aanpak van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel is dat iedereen grondgebruikers zoals natuurbeheerders, boeren, overheden en particulieren kan stimuleren en waarderen voor hun prestaties die bijdragen aan herstel van biodiversiteit. Door deze prestaties eenduidig meetbaar te maken, is stapeling van beloning mogelijk en zien we ook hoe deze prestaties optellen tot echte biodiversiteitswinst. Goede monitoring is hierbij onontbeerlijk en is ook onderdeel van de aanpak.

Doelen voor 2030

In het Deltaplan Biodiversiteitsherstel staan ambitieuze doelstellingen voor natuurgebieden, landbouwgebieden en de openbare ruimte:

• door het verbeteren van de aantrekkelijkheid van het landelijk gebied voor planten en dieren en gebiedsgerichte samenwerking zijn in 2030 natuurgebieden effectief met elkaar verbonden en kunnen ze optimaal worden beheerd;
• door het stimuleren van nuttige insecten en een vruchtbare bodem, het creëren van gunstige leefomstandigheden voor wilde dieren en planten op boerenland en het regionaal sluiten van kringlopen krijgt biodiversiteit op boerenland meer ruimte;
• door de natuurvriendelijke inrichting van bermen, dijken, bedrijventerreinen en ander openbaar groen ontstaat een fijnmazig netwerk waar wilde dieren en planten kunnen floreren.

Om deze doelen te realiseren, zijn vijf succesfactoren van belang:

• draagvlak en gedeelde waarden;
• het realiseren van nieuwe verdienmodellen;
• stimulerende en coherente wet- en regelgeving;
• nieuwe kennis en innovatie;
• gebiedsgerichte samenwerking tussen alle grondgebruikers in een regio.

Doordat iedereen een positieve bijdrage kan leveren aan deze succesfactoren, wordt het herstel van biodiversiteit een verantwoordelijkheid en zorg van ons allemaal.

Wat gaan wij doen?

De opstellers van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel hebben in het Haagse perscentrum Nieuwspoort gepresenteerd hoe zij hier concreet aan gaan bijdragen. Een paar voorbeelden:

• supermarkten en andere afnemers zullen werken aan een betere positie voor boeren die aantoonbaar bijdragen aan biodiversiteitsherstel: onder andere via certificering en keurmerken;
• de Rabobank gaat boeren die bijdragen aan herstel belonen met een rentekorting op leningen;
• het Wereld Natuur Fonds, Stichting Veldleeuwerik en de Rabobank ontwikkelen een Biodiversiteitsmonitor voor de akkerbouw, naar het voorbeeld van de Biodiversiteitsmonitor die al in de melkveehouderij is ontwikkeld. Boeren die bijdragen aan biodiversiteitsherstel kunnen zo door verschillende partijen worden beloond;
• in 2019 starten 25 beheereenheden van Natuurmonumenten met de uitvoering van een landbouwscan, waarin ze samen met boeren actief op zoek gaan naar initiatieven en kansen om de doelstellingen uit het Deltaplan in de praktijk te brengen;
• boeren kunnen bijdragen aan het beheer en onderhoud van openbaar groen en daarbij regionale kringlopen meer sluitend maken. LTO Nederland en BoerenNatuur zullen vanaf 2019 boeren hierin actief stimuleren en ondersteunen en roepen wegbeheerders op om daarover met (groepen van) ondernemers afspraken te maken.

Aansluiten nieuwe organisaties

Het is nu tijd voor de volgende stap. Het Deltaplan kon tot stand komen dankzij veel betrokken personen en organisaties. Om succesvol te kunnen zijn, hebben we meer partijen nodig die tot nu toe niet aan tafel zaten, zoals ministeries, provincies, waterschappen en gemeenten die voor nieuw beleid kunnen zorgen. Maar ook bedrijven, belangenorganisaties en particulieren kunnen hun steentje bijdragen.

“We zijn trots op de koers die we vandaag presenteren,” zegt Louise Vet, voorzitter van het voorbereidende Deltaplanteam. “Er is commitment, en we hebben scherpe tegenstellingen overbrugd. Nu is het moment voor nieuwe partijen om aan te sluiten: bij het definitieve plan voor daadwerkelijk herstel van de biodiversiteit zijn zij onmisbaar.”

Meer informatie

• Deltaplan Biodiversiteitsherstel (pdf)

• Droombeeld 2030: een florerende delta voor mens en natuurEen ‘rijker’ Nederland is het gezamenlijke droombeeld. Dat is waar de partijen die nu het Deltaplan ondertekenen voor staan en hun verantwoordelijkheid in willen nemen. Tegelijkertijd roepen ze andere partijen op om mee te doen en samen ervoor te zorgen dat Nederland weer een land is waar de biodiversiteit floreert. Waardoor de natuur weer rijker en de landbouw weer gezonder wordt. Waar mensen kunnen genieten van een prachtig en divers landschap, en een breed aanbod van Nederlandse producten in de winkels.

• Wie?
  Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel is een initiatief van het Netherlands Ecological Research Network (NERN) in samenwerking met BoerenNatuur, Commonland, Duurzame Zuivelketen, Federatie Particulier Grondbezit, IUCN NL, LandschappenNL, LTO Nederland, Milieudefensie, Natuurmonumenten, Natuur- en Milieufederaties, Royal Agrifirm Group, Rabobank, Stichting Natuur en Milieu, Unilever, Soorten NL, Vogelbescherming Nederland, Wereld Natuur Fonds en Werkgroep Grauwe Kiekendief.

• Vertegenwoordigers van de volgende organisaties werken namens de 19 partijen als ‘kwartiermakers’ aan het Deltaplan Biodiversiteitsherstel:
  Agrifirm, BoerenNatuur, Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, Duurzame Zuivelketen, LTO Nederland, Natuur- en Milieufederaties, Naturalis Biodiversity Center, Natuurmonumenten, Rabobank, Stichting Veldleeuwerik, De Vlinderstichting, Wereld Natuur Fonds en NERN (Netherlands Ecological Research Network). Louise Vet (NIOO-KNAW) fungeert als onafhankelijk voorzitter van de kwartiermakers.

Tekst: Samen voor biodiversiteit
Beeld: Pixabay; Samen voor biodiversiteit/NIOO-KNAW