'Enorm' mandaat voor wereldwijde analyse bodembiodiversiteit

Bij de COP14-top in Egypte ging het om het behoud van biodiversiteit in de breedste zin van het woord. Het was al de 14e keer dat de partijen bij elkaar kwamen sinds begin jaren negentig het Verdrag inzake Biologische Diversiteit (CBD) werd aangenomen. In 2006 werd door de partijen een 'horizontaal' initiatief aangenomen voor het behoud en duurzaam gebruik van bodembiodiversiteit. En in 2011 werd het Global Soil Biodiversity Initiative opgericht, dat zich sterk maakt voor een wereldwijde analyse van de bodembiodiversiteit.

De bodem, vertelde Wim van der Putten zondag in de uitzending bij Vroege Vogels, vormt immers het fundament voor de bovengrondse biodiversiteit. "Planten, insecten, vogels...en ook als we zelf gezond willen leven hebben we een gezonde bodem nodig." In de besluitenlijst waarover de afgevaardigden in Egypte konden stemmen werd waardering uitgesproken voor de in 2016 uitgebrachte Global Soil Biodiversity Atlas, waarvan Van der Putten en zijn NIOO-collega Kelly Ramirez twee van de samenstellers zijn. Maar vooral werd opgeroepen tot de verlangde, wereldwijde analyse van de bodembiodiversiteit en onze kennis daarover. "Een heel grote stap", vindt Van der Putten.

Verbindende schakel

Kelly Ramirez beaamt dat. Zij was zelf aanwezig op de top in Egypte, en was één van de sprekers op 'Soil is the Nexus' ('de bodem is de verbinding'): een speciale sessie om te laten zien hoe de bodem de verbindende schakel vormt tussen het biodiversiteitsverdrag, het VN Klimaatverdrag (CCC, waarover momenteel in het Poolse Poznan wordt gepraat) en het VN-verdrag ter bestrijding van woestijnvorming (CCD). "Als keynote-spreker bij deze sessie heb ik onder andere gesproken over mijn eigen onderzoek in Central Park in New York", zegt Ramirez, "waar we meer dan 150.000 soorten bodemorganismen vonden. Dat laat goed zien hoe groot de biodiversiteit in alle soorten bodems is, zelfs in de stad. Maar in het beleid en bij belangrijke besluiten blijft de bodemdiversiteit onderbelicht."

De actiepunten van de top bieden "een kans om bodemdiversiteit meer deel te laten uitmaken van het besluitvormingsproces, en de uitdagingen voor onze maatschappij op het gebied van duurzaamheid het hoofd te bieden. Als wetenschapper vind ik het mijn verantwoordelijkheid om mijn resultaten en data toegankelijk te maken - ook voor een groter publiek - en praktische oplossingen aan te dragen voor beleid." Het voordeel van bodembiodiversiteit is volgens Ramirez dat "iedereen met een stukje grond ervan kan meegenieten. Hoe kun je beter interesse kweken voor de natuur dan door mensen het bodemleven in hun eigen achtertuin te laten ontdekken?"

Begin van een oplossing

In Nederland, zegt Wim van der Putten, is er wat dat betreft al behoorlijk veel bodemkennis. "Bijvoorbeeld bij het Centrum voor Bodemecologie in Wageningen, en onze Bodemdierendagen. Daar lopen we echt mee voorop." Maar als je kijkt naar hoe de bodem beheerd wordt, "valt er nog wel het een en ander op af te dingen." De problemen in kaart brengen is volgens hem een belangrijke stap. "De realisatie is gewoon het begin van de oplossing. De Voedsel- en Landbouworganisatie FAO gaat samen met andere organisaties op korte termijn dat bodemrapport maken, en op de middellange termijn worden er vanuit dat rapport voorstellen gedaan waar de grootste problemen liggen en wat de mogelijke oplossingsrichtingen zijn, en dan moet er ook daadwerkelijk actie worden ondernomen."

De volgende grote mijlpaal is volgens Van der Putten de vijftiende biodiversiteitstop, in Beijing in 2020. Er is afgesproken dat de doelstellingen van het biodiversiteitsverdrag in Beijing opnieuw tegen het licht worden gehouden. "In Beijing worden lijnen uitgezet voor de volgende dertig jaar. Deze top was zeer belangrijk daarvoor."

Tekst: Perro de Jong, NIOO-KNAW
Foto's: Towards INMS/Twitter, NIOO-KNAW