Brabantse Vleermuiswerkgroep laat vleermuizen beter wegkruipen

Dat Nederland een land is van de 'maakbare natuur' is goed te zien aan de inmiddels meer dan honderdvijftig speciaal gebouwde 'vleermuiskelders'. Initiatiefnemers van een dergelijk bouw of aanpassing zijn vaak natuurbeheerders en gemeenten, maar ook particulieren. Het bouwen of aanpassen van een ondergrondse winterverblijfplaats voor vleermuizen is geen 'rocket science'. Een verblijf moet echter wel aan een aantal voorwaarden voldoen wil het ook echt gaan werken. Het moet in de winter koel en behoorlijk stabiel zijn (tussen de nul en tien graden Celsius) met het liefst wat kleine temperatuurverschillen tussen verschillende 'kamers', erg vochtig (meer dan tachtig procent luchtvochtigheid), rustig (geen bezoekers, eenmalige wintertelling uitgezonderd) en vleermuizen moeten er voldoende plekjes kunnen vinden om te hangen of een beetje weg te kruipen.

Carlo Wijnen, vrijwilliger van de Vleermuiswerkgroep Noord-Brabant, kwam echter in de afgelopen jaren regelmatig nieuwbouwwinterverblijven tegen die op het gebied van verblijfmogelijkheden tekort schoten. “Alle goede bedoeling ten spijt: er worden regelmatig nieuwe winterverblijven gemaakt, maar slechts enkele worden zo afgewerkt dat er ook echt vleermuizen kunnen hangen of wegkruipen. Veel nieuwe winterverblijven worden met beperkte middelen gemaakt, waarbij wordt gekozen voor betonnen snelbouwelementen zoals keerwanden en duikerelementen. Of een metselaar heeft naar eer en geweten mooie strak gemetselde muurtjes geplaatst. Allemaal te glad om als vleermuis aan te gaan hangen en zonder kieren om in weg te kruipen. Soms wordt er wel aan gedacht om voor de vleermuizen wat kieren te laten vallen, maar overwegend is dit onvoldoende om zo’n winterverblijf echt aantrekkelijk te maken voor vleermuizen”.

Carlo ging daarom aan de slag en bedacht een project om in nieuwe en bestaande objecten in Noordoost-Brabant speciaal voor vleermuizen gemaakte wegkruipstenen te plaatsen. Dit zijn grote ruwe blokken van houtbeton – een mengsel van beton en houtvezels – met daarin kieren en gaten in verschillende formaten. Voor iedere soort vleermuis wat wils en de mogelijkheid om alléén of in een groepje te overwinteren.

Hij kreeg daarvoor subsidie van Brabants Landschap, Provincie Noord-Brabant en PostcodeLoterij. Vleermuiskelders in Sint Oedenrode, Heeswijk-Dinther, Vinkel, Nuland, Oss, Lith, Demen, Herpen, Reek, Volkel, Odilliapeel, Gassel en Beers zijn van deze stenen voorzien en een door vandalisme vernielde vleermuiskelder in Zeeland werd weer volledig opgeknapt.

Nu is het afwachten hoe snel de vleermuizen deze hang- en wegkruipstenen gaan ontdekken en gebruiken. Er is in ieder geval letterlijk niks meer wat hen nog in de weg hangt.

Tekst: Carlo Wijnen, Vleermuiswerkgroep Noord-Brabant en Erik Korsten, Zoogdiervereniging
Foto's: Erik Korsten (leadfoto: franjestaart in een speciaal daarvoor geplaatste wegkruipsteen); Carlo Wijnen