Jonge boommarters leggen het loodje

Dit jaar werden bij het onderzoek op de Veluwezoom acht voortplantingsnesten in bomen met holten gevonden. Vanwege een lage muizenstand in de winter (het belangrijkste stapelvoedsel), werden de jongen relatief laat geboren (tweede helft april). In het voorjaar verbeterde de voedselvoorziening, omdat er een overvloed aan eieren en jongen van vogels voorhanden waren. Vanaf juni nam die overvloed weer af, omdat het broedseizoen van de vogels op zijn eind liep. In een deel van het onderzoeksgebied werden met behulp van cameravallen de moeders met hun jongen gevolgd in de periode nadat ze de boomholten verlaten (dit jaar in juni). In juli werd het eerste vrouwtje samen met haar jongen bij die cameravallen aangetroffen. In augustus werden echter alleen nog maar de vrouwtjes en de volwassen mannen bij de cameravallen vastgelegd. Daarnaast werd één van de vrouwtjes (die drie jongen had) niet meer waargenomen, terwijl zij normaliter een vaste gast bij de cameravallen is. Wat verder op de camerabeelden opviel is dat in tegenstelling tot vorig jaar de jongen dit jaar moeite doen om bij hun moeder te drinken. Dat is een duidelijk teken dat de jongen hongerig waren.

Niet alleen een eitje

Ook ander gedrag toonde aan dat de boommarters het deze zomer moeilijk hadden op de Veluwezoom. Bij een huis in het onderzoeksgebied zijn ze al jaren gewend dat boommarters het kippenhok af en toe bezoeken om een eitje te roven. Deze zomer was het echter iedere nacht raak en waren zelfs de kuikens en volwassen, grote kippen niet veilig.

Dit alles is een sterke aanwijzing dat door de droogte en de hitte de voedselbeschikbaarheid voor boommarters slecht was. Zelfs zo slecht dat vrouwtjes niet voldoende voedsel konden vinden en een groot deel van de jonge boommarters is gestorven.

Muizenstand

De vraag is nu hoe de muizenstand in het bos zich deze zomer heeft ontwikkeld. Doorgaans neemt die in de loop van de zomer toe. Maar dat is vanwege de droogte en de hitte onzeker. Ondanks de droogte lijkt er in delen van het onderzoeksgebied wel zaad van eik en beuk aanwezig te zijn en dit najaar voor de muizen beschikbaar te komen. De overleving van muizen in de komende winter kan daardoor goed zijn, waardoor er meer voedsel voor de boommarters aanwezig zou zijn.

Als de muizenstand zich deze zomer niet heeft hersteld, zijn boommarters komende herfst en winter meer aangewezen op vogels, kadavers (van hoefdieren) en bosvruchten zoals bosbessen. Daarbij speelt nu het probleem dat door de droogte de productie van (bos)bessen in het onderzoeksgebied volledig is mislukt. Daardoor zal het niet alleen onmogelijk zijn om het dieet met bessen aan te vullen, maar ook een deel van de prooidieren (lijsterachtigen) komt niet beschikbaar, omdat trekvogels zoals koperwieken niet op de bessen kunnen foerageren. Indien er deze winter inderdaad weinig voedsel voor de boommarters beschikbaar is, dan zullen in 2019 waarschijnlijk maar weinig vrouwtjes jongen krijgen en worden die jongen laat geboren (tweede helft april)

Tekst en foto: Vilmar Dijkstra, Zoogdiervereniging