Rood weeskind veel gezien

Alleen de naam is al prachtig en roept vragen op. De vlinder zelf, een nachtvlinder die je ook best regelmatig overdag te zien krijgt, is prachtig. Als hij in rust zit heeft hij een perfecte schutkleur en valt hij helemaal weg tegen de stam van een boom. Als hij schrikt of nog niet helemaal rustig is, laat hij de prachtige achtervleugels zien, donkerrood met zwarte banen. Daar komt die vreemde naam vandaan: rood weeskind (Catocala nupta). Kunstschilder Max Liebermann schilderde van 1874 tot 1914 Amsterdamse weesmeisjes uit het Burgerweeshuis. De vleugels van het 'weeskind' doen denken aan de kleren van die meisjes. Ze moesten deze kleuren, rood met zwart, in hun kleren hebben, omdat deze ook voorkomen in het wapen van Amsterdam. De namen van de andere nachtvlinders, zoals karmozijnrood weeskind, blauw weeskind en eikenweeskind, zijn hier vervolgens van afgeleid. Zij hebben allemaal de naam 'weeskind' gekregen met als voorvoegsel een verwijzing naar de kleur van de achtervleugel of naar de waardplant van de betreffende soort.

De vlinders komen graag af op smeer (een zoete stof die je op bomen kunt smeren om nachtvlinders te lokken) en in mindere mate op licht. Overdag zijn ze rustend op een boomstam of muur aan te treffen (maar met die prachtige schutkleur is dat nog niet zo makkelijk) en op zwoele middagen zijn ze soms actief en vliegen ze rond boomtoppen. Tijdens de hele warme julidagen van 2018 kwamen er bij De Vlinderstichting erg veel meldingen binnen van rondvliegende en overdag min of meer actieve rood weeskinderen. Ze verschenen in juli, maar zijn ook nu nog volop aanwezig. Normaal gesproken vliegen ze door tot ver in oktober, maar door de hele warme zomer zou het dit jaar wel eens iets eerder gedaan kunnen zijn. In de hele maand september zouden ze nog wel te zien moeten zijn. De rupsen leven op populier en wilg. Het rood weeskind komt in het hele land voor, maar wel het meest in het westen van Nederland. Je kunt ze ook in je eigen tuin te zien krijgen.

Tekst: Kars Veling & Ineke Radstaat, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling