Smient op de Rode én de Blauwe Lijst

Hoera! De smient staat op de nieuwe Rode Lijst voor Nederlandse broedvogels. Een plek op die lijst is normaal gesproken geen reden om de vlag uit te hangen, maar bij een aantal soorten ligt het anders.

Toen de ‘oude’ Rode Lijst werd gepubliceerd in 2004, broedde dit eendje namelijk niet of sporadisch in Nederland. Officieel stonden ze daarom niet te boek als Nederlandse broedvogel en dus ook niet op de Rode Lijst. Nu broeden ze hier wél: al minstens tien jaar zijn één of meer broedende paartjes geteld. Daarmee voldoen ze aan het criterium 'Gevoelig' op de Rode Lijst. Het zijn nieuwkomers als broedvogels, zoals ook de zeearend dat is. Erg is het in elk geval niet.

Overwinteren: een ander verhaal

Nederland ligt helemaal aan de zuidrand van het broedgebied van de smienten. De paar stelletjes die hier nu broeden, zijn waarschijnlijk blijven hangen nadat ze overwinterden. Want overwinteren, dat doen smienten hier massaal. Dan zijn er hier niet zomaar één of twee, maar honderdduizenden. Vanaf september kunnen we ze weer verwachten. De meeste arriveren in oktober en november; de eerste misschien al wel in augustus.

Blauwe Lijst

Juist omdat zoveel smienten hier de winter doorbrengen, is Nederland ontzettend belangrijk voor ze. Meer dan 25 procent van de totale internationale populatie is dan in Nederland. Dat is een grote verantwoordelijkheid. Als Nederland het dus voor ze verziekt, is in potentie een kwart van álle smienten de pineut.

En daar is de Blauwe Lijst van doortrek- en winterpopulaties (pdf: 3.9 MB) voor in het leven geroepen. Voor die vogelsoorten, waar Nederland zó onmisbaar voor is dat we ze echt niet uit het oog mogen verliezen, ook al gaat het (schijnbaar) goed.

Afgesproken?

Nu is het zo dat de aantallen smienten die ’s winters in Nederland worden geteld sinds 2000 opvallend dalen. Een van de redenen is dat er minder jongen opgroeien. Dat is dus een ontwikkeling die we niet mogen negeren. En tot duidelijk is hoe dat komt en wat er precies aan de hand is, mogen er al helemaal geen smienten worden afgeschoten. Kunnen we dus met alle betrokken provincies afspreken dat er geen ontheffingen meer worden verleend voor het doden van smienten?

Tekst: Jeanet van Zoelen, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Shutterstock; Koos Dansen; Jelle de Jong