Groot dikkopjes vliegen volop; zwartsprietdikkopjes nog niet

Er zijn in Nederland drie soorten min of meer geelbruine dikkopjes. Naast het groot dikkopje zijn dit het zwartsprietdikkopje en het geelsprietdikkopje. Deze laatste twee lijken zeer sterk op elkaar en zijn het beste te onderscheiden aan de kleur van de onderkant van het knopje van de voelspriet (sic!). Daarover hebben we al regelmatig gecommuniceerd en we merken dat veel vlinderaars nu niet meer verder kijken dan die knopjes. Het groot dikkopje heeft echter vaak ook flink zwart aan die knopjes, maar heeft veel kenmerken waaraan je hem toch kunt onderscheiden van het zwartsprietdikkopje. In de eerste plaats vliegt het groot dikkopje veel eerder. De eerste exemplaren verschijnen eind mei en de top van hun vliegtijd ligt in juni. Het geelsprietdikkopje verschijnt begin juni, maar zwartsprietdikkopje, die veel algemener is, komt pas in de loop van juni en heeft zijn top in juli en begin augustus. In dit extreem warme jaar kan dat trouwens wel iets eerder zijn dan normaal.

Maar het groot dikkopje heeft ook uiterlijke kenmerken waaraan je hem goed en zeker kunt herkennen. Zo is de kleur, zeker nu de vlinders nog vers zijn, warm oranje met soms zelfs een wat groene gloed, terwijl de andere twee lichter en fletser lichtbruin zijn. Daarnaast heeft het groot dikkopje, zowel op de onder- als de bovenzijde vlekjes en streepjes, terwijl zwart- en geelsprietdikkopjes effen zijn. Een laatste kenmerk dat je kunt gebruiken zit wél in de voelsprietknoppen. Bij het groot dikkopje eindigen deze in een kromme punt, terwijl de andere twee een gewoon langwerpig ovaal knopje hebben. Het groot dikkopje komt veel voor in heide- en veengebieden, en in ruigere en vochtiger graslanden. Het wijdverbreide zwartsprietdikkopje is veel meer een vlinder van droger bloemrijk grasland. Het geelsprietdikkopje komt voor in Oost en Zuid Nederland en zit ook in wat ruiger grasland, maar vaak droger dan het groot dikkopje. Kijk goed naar de kenmerken als u een dikkopje ziet en geef hem door op Waarneming of Telmee; voeg bij voorkeur een foto toe.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting