Hommels voor beginners

Hommels zijn en blijven lastig om te herkennen: koninginnen, werksters en mannetjes van één soort kunnen er totaal verschillend uitzien en zijn bovendien vaak variabel. Gelukkig komt de variatie gedoseerd in het jaar. Eerst worden de overwinterde koninginnen actief. Die zijn groot van formaat en vaak zelfs bij wat minder mooi weer actief waardoor ze gemakkelijk te bekijken zijn. Enkele weken later, zo in de tweede helft van april, beginnen de eerste werksters te komen. Meestal qua kleurstelling kleinere varianten van de koninginnen, maar met al meer variatie. Wie de koninginnen goed heeft bekeken in het voorjaar, zal vrij snel de werksters van dezelfde soort kunnen identificeren. Vanaf mei begint het lastiger te worden: dan worden niet alleen de koekoekshommels in grotere getalen actief, maar komen ook de eerste mannetjes tevoorschijn. Hierdoor wordt de variatie nog groter en wordt het steeds moeilijker er de juiste naam aan te hangen.

Als je je neerlegt bij de beperking dat sommige soortgroepen of complexen in het veld niet verder op naam te brengen zijn, zoals het aardhommel-complex of de beide koppels van koekoekshommels, dan zijn hommels voor de aanhouder goed te doen. Ook voor een beginner. Helemaal nu de nieuwe basisgids hommels is verschenen. Deze gids bevat een tabel met eenvoudige kenmerken en is rijk geïllustreerd met prachtige tekeningen van Jeroen de Rond en vele foto’s. De gids is gratis te downloaden via EIS Kenniscentrum Insecten of te bestellen voor vijf Euro (inclusief verzendkosten) door een mail te sturen naar EIS Kenniscentrum Insecten.

Hopelijk is dit een stimulans voor velen om met hommelstudie te beginnen en lukt het om een landelijke monitoring van de grond te krijgen. Dan kunnen we in de nabije toekomst een beter beeld hebben van de daadwerkelijke stand van zaken met betrekking tot de achteruitgang van hommels in Nederland.

Tekst: John Smit & Vincent Kalkman, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto's: Albert Jacobs (leadfoto lichte en donkere vorm gewone koekoekshommel); Menno Reemer