Hoge eer op ecologencongres voor NIOO-directeur Louise Vet

"Dit is mijn kans", dacht Louise Vet toen er in 2006 plannen gemaakt werden om twee vestigingen van het NIOO samen te brengen in een nieuw gebouw in Wageningen. Voordat ze directeur werd, was ze al onder de indruk geraakt van de breedte van het onderzoek bij het NIOO: van marien tot zoetwater tot terrestrisch, en van het hoogste organisatieniveau tot aan het allerlaagste. "Dan begrijp je heel goed de verantwoordelijkheid die je hebt als ecoloog in het hele grote speelveld van hoe wij met onze planeet omgaan."

Simpele lessen

Met de nieuwbouw kon ze die verantwoordelijkheid in de vorm van drie simpele lessen in de praktijk brengen: kringlopen sluiten, de zon als energiebron gebruiken en biodiversiteit stimuleren. "Ik heb de ecologie heel eenvoudig gemaakt!" 'Dat gekke gebouw', en hoe de economie van de natuur leidend zou moeten zijn voor onze eigen economie, leverde haar ook een uitnodiging op voor de eerste Nederlandse TEDx, in Amsterdam in 2009. Die werd gevolgd door steeds meer andere uitnodigingen, tot ver buiten de ecologie. "Het is dus al vanaf 2006 een rode draad geweest in mijn carrière", vertelt ze, "dat ik naast mijn eigen onderzoek - dat ik altijd heb liefgehad, en nog steeds heb - en mijn directeurstaken heb gedacht: er is eigenlijk een tweede leven, ik moet 'on stage'!"

Iets geks

Het thema van het congres in Gent is haar dan ook uit het hart gegrepen: ecologie over grenzen heen. "Het is echt mogelijk om mensen die niets van ecologie afweten toch te inspireren met hoe de natuur werkt en hoe we dat in de praktijk kunnen toepassen." Daarbij leerde ze al snel een andere aanpak. "Wij als ecologen hebben heel gauw de neiging om met dat vingertje te komen, zo van: kijk eens hoe belangrijk wij zijn en u doet het allemaal verkeerd. Nou, dat werkt dus niet." Wat wel werkt: laten zien dat er ook oplossingen zijn. "Je moet mensen enthousiasmeren, en als ik zo onbescheiden mag zijn: ik denk dat ik dat wel kan. Mensen meekrijgen in iets geks: we gaan het helemaal anders doen, maar wel samen."

Deltaplan

Een mooi voorbeeld is het ambitieuze Deltaplan Biodiversiteitsherstel, dat vóór zomer 2018 klaar moet zijn. Het bestuur van het Netherlands Ecological Research Network (NERN), waarvan Vet voorzitter is, nam het initiatief. Aanleiding was de kennis van de Nederlandse ecologen over de brede achteruitgang van de biodiversiteit. En het laatste duwtje was de publicatie over de dramatische afname van insecten. Dat is niet alleen een zorg voor natuurbeschermers, benadrukt ze, maar voor iedereen...inclusief de Nederlandse landbouw. "Biodiversiteitsverlies heeft te maken met hoe wij het landschap inrichten en ons voedsel produceren. Herstel van biodiversiteit vergt dus een systeemverandering, en dat omvat de hele agro-keten, dus ook de retail en de banken." Het lukte om alle partijen samen te krijgen voor een intentieverklaring: ook LTO Nederland, de belangenbehartiger van de boeren. Dankzij goede contacten met politici volgde op 29 november een hoorzitting in de Tweede Kamer.

Exportproduct

Vet hoopt op een positief vervolg. "Als wij mogelijkheden zien om een ander landbouwsysteem te ontwikkelen met duurzaamheid hoog in het vaandel, dan hebben we ook de VVD en het CDA mee", zegt ze. Ecologie en economie met elkaar verbinden, daar gaat het om. "Waar ligt de grote wetenschappelijke uitdaging, en waar ligt de grote economische uitdaging? Wat is goed voor de BV Nederland om het zo te zeggen?" Nederland is eigenlijk één grote stad, zegt ze. Juist binnen zo'n metropool een type landbouw bedrijven waarin biodiversiteit kan worden gewaarborgd en hersteld, "zou het mooiste exportproduct zijn dat wij kunnen hebben."

Rijdende trein

Ondertussen blijft ze ook nog volop actief als onderzoeker. "Ik ben toch wel een van de weinige bestuursleden die altijd het onderzoek heeft laten doorgaan, al heb ik de laatste jaren de omvang ervan wat teruggebracht. Het werken met jonge ambitieuze wetenschappers geeft toch iedereen superveel energie! Ik zou niet zonder willen”, zegt Vet. Ze vertrouwt daarbij ook op haar 'fantastische' postdocs, die een aantal projecten trekken. "Dan kan je gewoon zeggen: meiden, ik wil dat die trein rijdt. Het hoeft niet per se mijn trein te zijn, maar ik kan wel zorgen dat-ie blijft rijden.”

De British Ecological Society is het oudste ecologische genootschap ter wereld. Elk jaar reikt de BES een aantal prijzen uit aan ecologen. De hoogste daarvan is het 'Honorary Membership'. Louise Vet is pas de tweede Nederlander die dat erelidmaatschap krijgt: een grote eer. Andere bekende ecologen die haar voorgingen zijn onder andere Dame Georgina Mace en de beroemde Sir David Attenborough.

Tekst: NIOO-KNAW
Foto's: NIOO-KNAW; British Ecological Society