De kwabaal is een vis van rivieren en de beken die daarin uitmonden. Van oudsher kwam hij dan ook veel voor in Gelderland. Op dit moment leeft er nog een kleine populatie in de Gelderse IJssel, en in de Waal wordt er af en toe één waargenomen.
De provincie Gelderland heeft de kwabaal als prioritaire soort opgenomen in het soortenbeleid en wil de soort voor Gelderland behouden. Het dier heeft in zijn leven verschillende habitats nodig. Volwassen kwabalen leven in de oevers van koele en zuurstofrijke rivieren en meren en jagen daar ’s nachts op vis en andere dieren. Om te paaien trekken zij ’s winters zijwateren op en leggen eitjes op zand- en grindbodems. De jonge visjes groeien op in ondiep overstroomde uiterwaarden en oevers. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de soort het moeilijk heeft in Nederland. In het huidige landschap met genormaliseerde rivieren en gekanaliseerde, onbeschaduwde beken zijn koele delen moeilijk te vinden. Uiterwaarden overstromen nog wel, maar veel korter dan vroeger; beekdalen overstromen niet meer. En stuwen en gemalen onderbreken de vrije stroom van water.
Toch zijn er ook kansen. De waterkwaliteit is verbeterd en is doorgaans geen knelpunt meer. Veel stuwen en gemalen zijn passeerbaar gemaakt voor vis. Op veel plaatsen zijn natuurontwikkelingsprojecten uitgevoerd, zowel langs de rivieren als langs zijwateren zoals de Berkel, de Oude IJssel, de Voorsterbeek en de Baakse beek. Er is dus ruimte beschikbaar om oevers, zijwateren en overstromingsvlakten in te richten.
Met dit rapport (pdf; 8,3 MB) in de hand zullen provincie en waterschappen de komende tijd uitwerken wat er mogelijk is om de kwabaal duurzaam een plekje in Gelderland te geven.
Wil je meer weten over Gelderse dieren of horen wat je zelf kunt doen, kom dan naar de Gelderse Biodiversiteitsdag op 3 november.
Tekst: Willem Drok, Provincie Gelderland
Foto: Blikonderwater.nl