Wageningse twitterende populier blijkt een sprinter

Sinds eind april worden de sapstroom en variatie in stamdiameter gemeten en elke dag twittert de populier over hoeveel water hij verdampt en hoeveel hij is gegroeid. Vooral de dynamiek van groei bevat informatie over de weersomstandigheden die de groei van een boom of boomsoort bevorderen of belemmeren. De Wageningse Twitterboom doet mee in een netwerk van bomen op verschillende plekken in Europa en vervult vooral de rol als ‘ambassadeur’ om meer aandacht te creëren voor onderzoek naar effecten van klimaatverandering op bomen. De twitterende boom is een nieuwe manier om de waarde van innovatieve monitoringtechnieken in combinatie met fysiologische modellen voor onderzoek naar effecten van (extreme) weersomstandigheden op boomgroei te illustreren.

Een echte sprinter

Nu de bladeren beginnen te verkleuren is het tijd om de balans van het groeiseizoen 2017 op te maken. Onze populier heeft het goed gedaan. Na 33 jaar is hij nog flink aan het groeien. De populier heeft dit jaar een jaarring van één centimeter gevormd. Dat wil zeggen dat de diameter van de stam maar liefst twee centimeter is toegenomen. Ter vergelijking: een eik in België groeide het afgelopen jaar een halve centimeter en een Belgische beuk en een Duitse grove den bijna één centimeter. Verrassend is vooral het groeipatroon van de boom: de populier blijkt namelijk een echter sprinter te zijn. Hij komt langzaam op toeren, dat wel, maar dan vormt hij in een mum van tijd, namelijk binnen drie maanden, van midden mei tot midden juli, bijna 90% van zijn jaarring.

Winterrust al in augustus?

In de laatste weken viel dan ook niet meer veel spannends te twitteren want de boom is al in augustus nauwelijks meer gegroeid. Wel verbazingwekkend, want hij stond nog vol in blad en heeft nog gewoon water verdampt en actief fotosynthese bedreven, dus geen sprake van winterrust. Echter, de producten van de fotosynthese, de suikers, heeft de boom niet meer in houtcellen geïnvesteerd maar waarschijnlijk als reserve opgeslagen voor een goede start in 2018. Door dit huishouden met bouw- en voedingsstoffen kunnen bomen risico’s van tekorten vermijden.

Meer regen betere groei?

Voldoende water is essentieel voor de groei van bomen. De Wageningse populier staat op een vochtige standplaats en droogte vormt geen acuut probleem. Maar nog steeds blijkt meer regenval, zeker na langere perioden van droogte, de groei te bevorderen. Tijdens de droge en warme periode in mei was de bodem nog voldoende waterverzadigd, maar eind juni en ook op 20 juli reageerde de populier met een groeispurt op regenbuien na warme en droge periodes.  

Actuele situatie

Door de storm van woensdag zijn er veel takken en (gele) bladeren uit de populier gewaaid. De sterke wind zorgt voor veel verdamping. Daar zal snel verandering in komen, want de bladeren verkleuren in rap tempo. Als er weinig sapstroom meer is, zal de populier afscheid nemen met een tweet. Dat geeft de onderzoeker de tijd om goed naar de data te kijken en komend jaar met nieuwe informatieve en originele tweets de nieuwe groeiperiode in te gaan.

Meer informatie

• Treewatch.net
• Twitteraccount: Treewatchwur

Tekst: Ute Sass-Klaassen, Wageningen Universiteit en Jonas von der Crone & Kathy Steppe, Universiteit Gent
Foto's: Ute Sass-Klaassen
Afbeelding: Jonas von der Crone