Geleidelijk meer herfstsignalen

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender [land] op [publicatiedatum]

We zitten al twee weken in de meteorologische herfst. Hoe staat het eigenlijk met de herfst in de natuur? Wat zou je nu moeten kunnen zien?

Herfstkleuring
Een van de eerste boomsoorten die met bladverkleuring begint is de berk. Vanaf eind augustus of begin september kunnen de eerste bomen al herfstkleuren tonen. Geleidelijk verkleuren meer berken tot gemiddeld half oktober in heel Nederland de eerste berken voor de helft verkleurd zijn. Maar voor het zover is beginnen de eerste bladeren al te vallen. Gemiddeld is dit vanaf 21 september, dus niet zo heel erg lang nadat de eerste bladeren zijn gaan verkleuren.

Bomen zoals beuk, zomer- en wintereik beginnen rond deze tijd over het algemeen nog niet met verkleuren. Normaal gesproken zijn rond 20 oktober de eerste exemplaren van beuken en eiken voor de helft verkleurd. Een boom die wel op veel plaatsen al flink verkleurt is de populier. Dit heeft echter niets met de herfst te maken, maar komt doordat veel populieren zijn aangetast door een roestschimmel.

Bloei
Ook in de herfst komen een aantal planten nog in bloei. Een ervan is de klimop. Volgens de verwachting van De Natuurkalender begint de klimop dit jaar gemiddeld rond 16 september te bloeien*. Van 2001 tot en met 2011 was dat op 11 september. 2012 is dus gemiddeld vijf dagen later dan de eerdere jaren van deze eeuw. In de periode 1940 tot en met 1968 begon klimop voor het eerst op 21 september te bloeien, dus ten opzichte van die periode liggen we nog vijf dagen voor op schema.

* Het natuurbericht ‘Bloei klimop verwacht’ werd geschreven op 12 augustus. Toen was de verwachting nog dat klimop gemiddeld op 13 september zou gaan bloeien. De verwachting wordt dagelijks op basis van de weersverwachting aangepast.

Vruchten
Van een aantal bomen worden nu de eerste vruchten rijp. Het gaat dan om eikels, en ook de eerste kastanjes van de paardenkastanje worden rijp. In het verleden (1940-1968) gebeurde dit bijna twee weken later. De vruchten van de gewone vlier begonnen in het verleden rond 5 september te rijpen, maar deze eeuw is dat rond half augustus al, bijna drie weken eerder. In het verleden zou het nu normaal zijn geweest als de eerste vruchten rijp werden van beuk, hazelaar, meidoorn en walnoot. Het is nu nog onduidelijk hoe vroeg de vruchtenrijping dit jaar op gang komt.

>> Helpt u ons om de ontwikkeling van de herfst in beeld te brengen door het moment van vruchtrijping, bladverkleuring en bladval bij u in de buurt door te geven aan De Natuurkalender? Er zijn geen kosten aan verbonden en u ontvangt als waarnemer onze mooie handleiding met alle Natuurkalendersoorten gratis thuis.

Tekst: Wichertje Bron en Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto's: De Natuurkalender; Rudmer Zwerver, Saxifraga