Stikstof nekt vogels op de Veluwe

Vogelbescherming Nederland roept politieke partijen op om tijdens de formatie keiharde maatregelen te nemen om de uitstoot van stikstof drastisch te beperken.

Stikstof is een belangrijke en onmisbare bron voor al het leven op aarde. In Nederland is er echter veel te veel stikstof. Via de lucht verspreidt deze stikstof zich in de omgeving en zorgt voor grote natuur- en milieuproblemen. Plant- en diersoorten verdwijnen. Tussen 1990 en 2015 daalde de stikstofuitstoot in Nederland weliswaar met zo’n 30%, maar inmiddels lijkt de uitstoot, vooral te wijten aan de toegenomen uitstoot door de intensieve veehouderij, weer te stijgen. Met dus funeste gevolgen voor vogels, blijkt uit nieuw onderzoek op de Veluwe.

Eikenbomen en roofvogels verdwijnen

Arnold van der Burg van bureau Biosphere voerde het onderzoek op de Veluwe uit en schreef hierover in het juni-nummer van het Vakblad, Natuur, Bos en Landschap. Hij zegt: “Het vele stikstof zou de groei van planten moeten aanjagen, maar doordat veel andere essentiële voedingsstoffen nu ontbreken gebeurt het tegendeel. Daardoor sterven bijvoorbeeld eikenbomen nu massaal af op de Veluwe.”

“Daar komt nog een tweede rampzalig effect bij. Het stikstofoverschot zorgt ervoor dat ammoniak neerslaat en de bodem verzuurt. Die verzuring lost de kalk in de bodem op. Maar voor vogels, insecten en slakken is die kalk onmisbaar. We vinden nu mezenkuikens met gebroken poten of pootjes die haast van rubber lijken. Bij een derde van de eieren is de schaal te dun.”

“Bovendien verdwijnt een deel van het voedsel voor vogels, want slakken en insecten zijn er steeds minder door het gebrek aan kalk en verdwijnen van eikenbomen. Het teveel aan stikstof werkt helemaal door in de voedselketen. Ook roofvogels hebben er zwaar onder te lijden. Bijvoorbeeld het aantal haviken is zwaar achteruit gegaan. Het is in de bossen op de Veluwe al heel stil aan het worden.”

Overheid moet stikstofuitstoot aanpakken

Om de uitstoot van stikstof terug te dringen is de overheid in 2015 gestart met het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Met deze aanpak wil de overheid het stikstofprobleem in de natuurgebieden met 5% verminderen.

Maar dat is bij lange na niet genoeg. Van der Burg: “Die 5% is een druppel op een gloeiende plaat. Pas als de stikstofuitstoot met 50% wordt teruggedrongen komen we in de buurt van de kritische depositiewaarde die acceptabel is. Dit onderzoek toont aan dat er heel snel iets moet gebeuren. Onderzoek in Duitsland dat onlangs in Science werd gepubliceerd was wat dat betreft veelzeggend. 80% van de insecten was verdwenen. Hier gaan we ook die kant op.”

Dit nieuwe onderzoek toont opnieuw de urgentie van de veel te grote hoeveelheid stikstof in Nederland aan. Vogelbescherming Nederland roept de politieke partijen op om in de formatie keiharde maatregelen te nemen om de uitstoot van stikstof drastisch te beperken. Geen halve maatregelen, maar doorpakken.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Arnold van den Burg