Vogelgriep: vooral slachtoffers in Friesland

Sinds begin november is het vogelvirus H5N8 in ons land, de zeer besmettelijke variant van vogelgriep. Futen, kuifeenden, kieviten, maar vooral veel smienten werden het slachtoffer van het virus. Waar in grote delen van het land het virus gelukkig op zijn retour lijkt, wordt er in het noorden van Nederland nog hard gewerkt om het virus in te dammen. Tientallen vrijwilligers struinen de waterrijke gebieden af op zoek naar dode en zieke vogels. Van smienten is vrij goed bekend waar ze verblijven, wat het zoeken vergemakkelijkt. Zo ontstaat er een duidelijke beeld van hoe de ziekte verloopt.

Naar het noorden

Dat de vogelgriep vooral onder wilde vogels huishoudt in het noorden zou door het relatief zachte weer kunnen komen. Dan blijft het virus langer actief, en maakt het dus meer slachtoffers. Door dat zachte weer zijn waarschijnlijk veel smienten richting het noorden van ons land gevlogen. Weg uit het midden van het land, waar nu nog nauwelijks dode vogels aangetroffen worden. In met name Texel en Friesland is het virus duidelijk het meest aanwezig. Een andere mogelijkheid is dat de trekvogels uit Rusland en Scandinavië die net aankomen in ons land het virus hebben meegenomen.

In Friesland zijn ruim 1200 dode wilde vogels gevonden, op Texel zo’n 500. Natuurbeschermers maken melding van vogels die dood uit de lucht vallen of uit pure ellende rondjes draaien voor ze dood neervallen. Op beide plekken is opgeroepen om niet de bewuste (natuur)gebieden in te trekken, om verdere verspreiding zo veel mogelijk in te dammen. Op Texel zijn een wandelpad en vogelkijkhut gesloten en Ecomare vangt tijdelijk geen zieke vogels op. Via schoenen en laarzen kan het virus zich immers makkelijk uitbreiden.

Smienten

De smient is een typische wintergast in ons land. Er broeden wel enkele paartjes in ons land, maar in de winter is de smient in grote aantallen aanwezig. Vanwege zijn fluitende roep wordt de smient ook wel “fluiteend” genoemd. Smienten rusten en slapen in grote groepen op het water. Zo steken ze elkaar makkelijk aan. De populatie smienten gaat de laatste jaren gestaag achteruit, dus deze extra tik van de vogelgriep is geen goed nieuws voor de smient.

Tekst: Marieke Dijksman, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Roy Slaterus (leadfoto: kuifeend); Albert de Jong; Jan Nijendijk, Saxifraga