Systeemgerichte bestrijding van watercrassula

Bedreiging

De eerste waarneming van watercrassula (Crassula helmsii) in 1995 vormde de start van een langzame, maar exponentiele toename in Nederland. De Australische plantensoort komt voor in een grote variatie van watertypen en groeit zowel in het water als op de oevers. Bestrijding van watercrassula is noodzakelijk: elke 10% toename van watercrassula resulteert in een 5% afname van inheemse vegetatie en ook is er een negatieve invloed aangetoond op inheemse zoöplankton en fauna.

Houdini

Kosten noch moeite worden gespaard om watercrassula uit te roeien. Zowel traditioneel maaien en gebruik van herbiciden als nieuwere technieken, zoals het afdekken met folie en het kleuren van het water om de fotosynthese te stoppen, zijn niet effectief. De eigenschappen van watercrassula, zoals overleving van uitdroging, hitte en kou en een snelle hergroei vanuit slechts millimeters grote plantendeeltjes laten de soort telkens als een ware Houdini ontsnappen. Nieuwe vestiging volgt meestal kort na het ‘weghalen’ van de soort en de maatregelen zijn bovendien ingrijpend voor het ecosysteem.

Andere aanpak

De hardnekkigheid van watercrassula vraagt om een andere bestrijdingsaanpak. Onderzoek van Stichting Bargerveen in samenwerking met onderzoekscentrum B-WARE laat zien dat dominantie van watercrassula alleen optreedt onder specifieke milieuomstandigheden. Uit veldonderzoek blijkt bovendien dat watercrassula onder water wordt gelimiteerd door de concentratie van koolstofdioxide. Ook concurrentie met inheemse plantensoorten als pilvaren, knolrus, oeverkruid en moerashertshooi resulteren in een lagere bedekking van watercrassula. Op oevers lijkt, naast concurrentie, een beperking van de hoeveelheid beschikbare stikstof de beste manier om de dominantie van watercrassula te doorbreken. De volgende stap is om te bekijken of het mogelijk is om met het beheer te sturen op deze sleutelfactoren.

Oproep: wie wil watercrassula bestrijden?

Deze voorlopige conclusies uit de eerste fase van het onderzoek geven hoop op een duurzame bestrijding van watercrassula. In een vervolgonderzoek worden de nieuwe maatregelen in de praktijk getest, om ze te vertalen naar slimme veranderingen in het beheer. Daarnaast worden beïnvloeding door voedingsstoffen uit ganzenmest onderzocht en andere ‘zwakheden’ van de plant opgespoord, zoals de mate van zouttolerantie en of de kiemkracht van zaden verkleind kan worden.

Voor het onderzoek naar watercrassula zijn wij op zoek naar locaties waar watercrassula een probleem vormt en waar eigenaar en/of beheerder actief aan de slag wil met bestrijding van deze soort. Ook willen wij graag in contact komen met beheerders en vrijwilligers die actief betrokken zijn bij bestrijding van watercrassula, om krachten te bundelen en kennis actief te kunnen verspreiden. Graag contact opnemen met Janneke van der Loop of Hein van Kleef van Stichting Bargerveen.

Tekst: Janneke van der Loop en Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen
Foto’s Janneke van der Loop, Stichting Bargerveen