Spiegeltje, spiegeltje aan de wand...

Omdat het een zeldzame en bedreigde vlinder is, wordt er door de Vlinderstichting onderzoek gedaan hoe de soort kan worden behouden en eventueel kan herstellen. In het Natuurhistorisch Maandblad van januari 2013 (pdf, 3,9 MB) staat een uitgebreid artikel van Vlinderstichtingcollega Michiel Wallis de Vries.

Het Spiegeldikkopje komt alleen nog voor in de Peelregio. In vier of vijf veengebieden zitten populaties en ook in het Weerterbos vliegt de soort nog. In heel Europa is het een schaarse soort en er is geen aaneengesloten leefgebied, maar overal zijn geïsoleerde populaties aanwezig. De belangrijkste waardplanten van het Spiegeldikkopje zijn Hennegras en Pijpenstrootje. De rups blijft in het najaar lang actief en gaat pas eind oktober overwinteren in een nestje van samengesponnen bladeren. De rups moet in het voorjaar nog een flinke ontwikkeling doormaken. Pas eind april, begin mei verlaat ze het overwinteringsnest om ongeveer een maand later te verpoppen. Het Spiegeldikkopje leeft in vochtige tot natte grazige ruigten bij broekbossen of hoogveengebieden. Er zijn vaak ruigere vegetaties aanwezig, waarin zowel de waardplant als nectarplanten groeien. In de hoogveengebieden zitten ze dan ook vooral aan de randen, waar die storingsruigten aanwezig zijn en niet in de echte kern.

Het Spiegeldikkopje vliegt in één generatie in juli. Vrouwtjes drinken regelmatig nectar en gebruiken onder andere Kale jonker, Gewone braam, Duizendblad en Wilgenroosje. Ook Dophei wordt wel gebruikt, maar dat lijkt vooral bij gebrek aan beter. Mannetjes patrouilleren veel en vliegen daarbij met een kenmerkende ‘huppelende’ vlucht op en neer langs bospaden of maken vluchten langs ruigten of boven meer open gebieden. Op dit moment worden er regelmatig Spiegeldikkopjes gemeld en het lijkt dat het een goed jaar is voor de soort. Dat kan te maken hebben met het redelijk vochtige voorjaar. De waardplant stond er prima bij en had vocht genoeg om de rupsen gedurende het voorjaar van voedsel te voorzien. Uit de grotere peelgebieden als Groote Peel, Mariapeel en Deurnse Peel komen veel meldingen, maar ook in kleinere gebieden daar uit de buurt wordt hij wel gezien. Het is te hopen dat hij weer nieuwe vliegplaatsen bevolkt, zodat het risico wat wordt gespreid.

Het spiegeldikkopje is één van de 12 bedreigde soorten waarvoor De Vlinderstichting zich extra inzet via de actie Tienvoor12!

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting