Kievitkuikens in de kou

Sinds zondag 24 april teistert een koude luchtstroom vanaf het noordelijke poolgebied ons land. Hagel, centimeters sneeuw in delen van het land, flinke windvlagen en een felle zon volgen elkaar op. Ondertussen komen er veel eieren van kieviten uit. Onderzoekers en vrijwilligers die in het Jaar van de Kievit de overleving van de kuikens volgen, houden hun hart vast. Jonge kieviten zijn in hun eerste dagen kwetsbaar. Als nestvlieder moeten ze op eigen kracht voldoende insecten vinden om te overleven. Die zijn schaars te vinden bij kou en veel regen.

Verschillende indrukken

In acht verschillende onderzoeksgebieden volgt Sovon samen met vrijwilligers van verschillende werkgroepen de dagelijkse overleving van jonge kieviten. De kwaliteit van de eieren wordt bepaald en de kuikens worden geringd om ze individueel herkenbaar te maken. Vervolgens gaan vogelaars op pad om door hun telescoop te kijken of de kuikens nog aanwezig zijn. Vanwege het slechte weer is dat deze week extra lastig. Er druppelen wisselende berichten vanuit het veld binnen. Op sommige plekken zijn nog families met vier groeiende kuikens te zien die net de zoveelste hagelbui hebben overleefd onder de vleugels van moeder kievit (filmpje Twitter). Elders lopen de volwassen kieviten weer zonder kuikens rond. We vermoeden dat vooral pas uitgekomen kieviten op kale akkers het erg lastig hebben, omdat daar weinig beschutting is, weinig te eten en ook nog eens de klei aan de pootjes kan blijven hangen.

Overleven ook zonder slecht weer lastig

Ook zonder slecht weer in het voorjaar hebben kievitkuikens het al lastig. Gemiddeld overleeft er 0,25 kuiken per nest (met vier eieren). Van elk nest moet er minimaal één kuiken volwassen worden om de populatie kieviten op peil te houden. De landelijke broedpopulatie neemt tegenwoordig met bijna 5 procent per jaar af. Veelvuldige bewerkingen van het land in de broedtijd zijn de belangrijkste oorzaak van deze achteruitgang. Daarnaast kunnen de jonge kievitjes verhongeren of door een roofdier gepakt worden.

Het Jaar van de Kievit is uitgeroepen door Sovon Vogelonderzoek Nederland en Vogelbescherming Nederland. Samen met het Vogeltrekstation en LandschappenNL en vele vrijwilligers doen ze in het voorjaar van 2016 onderzoek naar overlevingskansen in gebieden met en zonder beschermende maatregelen.

Meer actuele informatie over de kievit op de nieuwspagina van Sovon.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto's: Piet Munsterman, Saxifraga (kievit met jongen); Harvey van Diek