Na nachtvorst meer kans op Dennenslijmkoppen

Slijmkoppen

Slijmkoppen (Hygrophorus) zijn paddenstoelen met een droge tot (bij de meeste soorten) slijmige hoed. De plaatjes zijn vrij dik en staan vaak ver uiteen, zijn breed aan de steel aangehecht of lopen af op de steel. De steel is droog tot slijmig (bij de meeste soorten) zonder ring, enkele soorten hebben ringzones. Slijmkoppen leven in symbiose met bomen. In Nederland komen 16 soorten slijmkoppen voor. Het gaat slecht met de Nederlandse slijmkoppen, vooral vanwege hun grote gevoeligheid voor verzuring en vermesting. Daardoor zijn alle soorten op de Rode Lijst komen te staan. Vier soorten staan in de categorie "uitgestorven" en zes soorten in de categorie "ernstig bedreigd" op de Rode Lijst.

Dennenslijmkop

De Dennenslijmkop (Hygrophorus hypothejus, Rode Lijst Kwetsbaar) is een soort van voedselarme, licht zure zandgrond met een dunne humuslaag. Er worden twee variëteiten onderscheiden. De meest algemene is de Bruine dennenslijmkop (Hygrophorus hypothejus var. hypothejus). Er bestaat ook nog een zeldzamere oranje vorm, de Oranje dennenslijmkop (Hygrophorus hypthejus var. aureus). Dennenslijmkoppen komen meestal met enkele exemplaren bij elkaar voor, zeldzamer in grote groepen met tientallen exemplaren. Ze leven in symbiose met de Grove den (Pinus sylvestris), zelden met Zwarte den (Pinus nigra) of Fijnspar (Picea abies). Ze komen zowel in jonge als volgroeide naaldbossen voor en bij Vliegdennen op de heide. De groeiplaatsen zijn voedselarm met een dunne humuslaag.

Het verspreidingspatroon van de Dennenslijmkop komt in Nederland globaal overeen met die van de Grove den. Zwaartepunten van hun verspreiding zijn de Utrechtse heuvelrug, de Veluwe en het zuidelijk deel van Noord-Brabant. De Grove den komt algemeen voor op de pleistocene zandgronden in het oosten en het midden van het land en is elders zeldzamer. Omdat de Grove den gevoelig is voor zeewind werden ze in het westen van het land veel minder aangeplant. Hierdoor komen Dennenslijmkoppen in het duin en Waddendistrict slechts sporadisch voor. Wereldwijd beslaat het verspreidingsgebied Europa, Noord-Amerika en Japan.

Zoektocht succesvol

Na de twee nachten van vorige week met temperaturen onder nul werd deze week naar de Veluwe afgereist om gericht te zoeken naar Dennenslijmkoppen. Om een gerede kans te maken op succes is het belangrijk om enige kennis te hebben van de standplaatsen van de Dennenslijmkop. Dennenslijmkoppen zijn net als alle andere slijmkoppen gevoelig voor verzuring en vermesting. Op voedselrijke plaatsen met een dikke strooisellaag zullen nimmer Dennenslijmkoppen worden gevonden. De randen van Grove dennenbossen en de omgeving van Vliegdennen op de heide zijn voorbeelden van plaatsen met de meeste kans van slagen. Na eerst enkele op het oog geschikte locaties tevergeefs te hebben afgezocht was het raak. In de buurt van Kootwijk werden mooie Dennenslijmkoppen onder een paar oude Vliegdennen gevonden. De vindplaats bevond zich ongeveer 8 tot 10 meter verwijderd van een Grove den en kenmerkte zich door een dunne strooisel- en humuslaag, begroeid met kort gras en Rendiermos. Missie geslaagd!

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Piet Brouwer