Oktober: laarzen aan en op zoek naar nesten van dwergmuizen
ZoogdierverenigingBericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging [land] op [publicatiedatum]
Oktober is dé tijd van het jaar om in hoog gras en riet nesten van dwergmuizen te zoeken. Het zoeken van de nesten en het leven van de dwergmuis is prachtig in film gebracht door Staatsbosbeheerboswachter Berko Hoegen. Enthousiast geworden? Zoek en voer je waarnemingen in op Telmee.nl of Waarneming.nl!
De dwergmuis is een van de weinige muizensoorten waarvan je de aanwezigheid redelijk eenvoudig kunt vaststellen. Het is net als de grotere huismuis en bosmuis een zogenaamde ‘ware muis’. Ware muizen hebben een staart langer dan het lichaam. Andere muizensoorten als woelmuizen en spitsmuizen hebben een veel kortere staart. Zoals de naam al zegt, is de dwergmuis echt klein, 5 tot 8 centimeter, met een staart van 4,5 tot 7,5 centimeter. Het diertje heeft een mooie oranje-achtige vacht, korte in de vacht verborgen oren en kleine ogen. Het kleine formaat komt de dwergmuis goed van pas bij z’n klimmende levenswijze, klauterend met z’n lange grijpstaart door de hoge grashalmen waaruit hij de zaden verzamelt. Op de grond komen dwergmuizen nauwelijks.
Tennisballen in het moeras (film: Berko Hoegen)
Het nest is eenvoudig herkenbaar. Het is zo groot en zo rond als een tennisbal, op ten minste 50 centimeter boven de grond. Het nest wordt voor een groot deel gemaakt van bladeren die aan de stengel van de grasplant vast zitten. Van grassoorten met bredere bladeren worden deze in de lengte gespleten. In de zomermaanden is het nestje meestal groen, waardoor erg moeilijk te vinden is. In het najaar sterft het blad van hoog gras af en verkleurt het naar licht geelbruin. De nesten verkleuren daarbij mee. Door de dichte structuur en de bevestiging aan stevige stengels valt het in het najaar dus wel meer op. Als je weet waar je ze moet zoeken, kan je de nesten in het najaar relatief eenvoudig vinden. De beste zoektijd is oktober tot en met december.
Buitelaar in het riet (film: Berko Hoegen)
Zoek vooral in rietvelden en hoog gras in greppels, langs afrasteringen en op verruigd weiland. Kijk ook op plaatsen waar gras tussen de takken van een struik of tussen een hek door groeit. Het besef dat je op die plaatsen zo’n nestje kunt vinden is dan eigenlijk al voldoende om er één of meer te vinden. Op plaatsen waar een dichte grasvegetatie heeft gestaan kan een warboel van afgestorven bladeren zijn ontstaan. Dat zijn ook ideale plekjes voor de dwergmuis, maar om een nest te vinden moet je wat meer moeite doen. Til op zulke plaatsen voorzichtig de bovenste laag bladeren op, om te zien of er een nestje onder te vinden is. En als je geluk hebt, kom je de klimmende klauteraar zelf ook nog eens tegen!
Kleine klimmende klauteraars (film: Berko Hoegen)
Het vinden van een nest van de dwergmuis kan het dankbare resultaat zijn van een zoektocht door een jungle van gras of riet! Waarnemingen, bij voorkeur met foto, kunnen worden ingevoerd op www.telmee.nl en www.waarneming.nl.
Tekst: Hans Hollander, Bureau van de Zoogdiervereniging
Films: Berko Hoegen, Staatsbosbeheer