Nóg een exotische snuitkever

Bericht uitgegeven door EIS Kenniscentrum Insecten & Biocontrole Onderzoek en Advies op [publicatiedatum]

De exotische snuitkever Phyllobius pilicornis blijkt zich uitgebreid in Nederland gevestigd te hebben. Inmiddels komt hij op verschillende plekken in West-Nederland voor. Anders dan andere exotische snuitkevers, houdt deze soort niet alleen van tuinplanten, maar ook van bomen en struiken die in de natuur voorkomen, waaronder de eik. Uitbreiding van Phyllobius pilicornis is dus mogelijk niet alleen een probleem in tuinen, maar ook elders zoals op het platteland en in natuurgebieden.

In 2009 werd het eerste exemplaar verzameld van Phyllobius pilicornis. Gericht onderzoek en min of meer toevallige waarnemingen in de afgelopen zes jaar wijzen er op dat de soort inmiddels op diverse locaties in het westen van Nederland voorkomt. Dit is in het net verschenen nummer van het vaktijdschrift Entomologische Berichten gepubliceerd. Herkenning van de soort is lastig voor niet-specialisten. De beharing en de vorm van de antenneleden zijn belangrijke kenmerken die bestudeerd moeten worden om de soort te onderscheiden van verwante snuitkevers.

Herkomst
Phyllobius pilicornis is van oorsprong een soort van het Balkanschiereiland en komt dus uit landen als Bosnië, Servië, Bulgarije, Albanië en Griekenland. De soort is ongetwijfeld via transport van plantenmateriaal in ons land terecht gekomen. Indien er sprake was geweest van een natuurlijke uitbreiding, dan zou de soort ook in tussenliggende gebieden in bijvoorbeeld Duitsland zijn vastgesteld. Wel lijkt Phyllobius pilicornis in andere landen te zijn geïntroduceerd, zoals Oostenrijk, Tsjechië en Polen.

Voedselplanten
Veel exotische snuitkeversoorten houden zich op in stedelijk groen. Phyllobius pilicornis is niet alleen in de stad aangetroffen, maar ook al in een natuurgebied en op planten die daar van nature thuishoren.

Phyllobius pilicornis houdt van allerlei planten. De kevers vreten van de bladeren van bomen als zomereik en haagbeuk tot struiken als laurierkers en rozen. De larven van de meeste snuitkeversoorten bevinden zich in de grond onder dezelfde voedselbomen; zij voeden zich ondergronds met de wortels van dezelfde bomen en struiken.

Tijdens voedselproeven zijn diverse soorten planten aangeboden waaruit ze konden kiezen. Zo werden de bladeren van blauwe bes en pruim graag gegeten en die van appel minder. In andere proeven was laurierkers verreweg de favoriet. Het is de bedoeling om de proeven voort te zetten zodat inzicht ontstaat in de reeks aan waardplanten van deze snuitkevers. Daarnaast zal ook eiafzet en de ontwikkeling van de larven worden gevolgd. Hierdoor wordt meer inzicht verkregen in de levenswijze van deze nieuwe exoot.

Andere exotische snuitkevers
De laatste jaren zijn er veel exotische snuitkevers gemeld die via transport van plantenmateriaal ons land hebben weten te bereiken en die zich nu, vooral in het stedelijke groen, gevestigd hebben om nooit meer te vertrekken. Deze snuitkevers behoorden allemaal tot het genus Otiorhynchus, en worden ook wel als lapsnuitkevers of taxuskevers aangeduid.

De exoten van het genus Otiorhynchus die zich in Nederland hebben gevestigd, eten weliswaar ook van vele plantensoorten, maar hebben toch een voorkeur voor allerlei tuinplanten. Hierdoor komen ze in Nederland vooral in het stedelijk gebied voor, in het stadsplantsoen en in tuinen en parken waar de geschikte planten zijn toegepast. Hierdoor zijn de eventuele gevolgen voor de inheemse flora en fauna beperkt. Ze brengen wel cosmetische schade aan planten, hetgeen vaak niet gewaardeerd wordt door tuineigenaren.

Phyllobius pilicornis is dus wel al op bomen in een natuurgebied aangetroffen en heeft dus potentieel wél invloed op onze inheemse soorten.

Tekst: Theodoor Heijerman, EIS Kenniscentrum Insecten & Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies
Foto’s: Theodoor Heijerman, EIS Kenniscentrum Insecten