Wasmachine bron van schimmelziektes

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Moderne wasmachines zijn ontwikkeld om schoon te wassen bij lagere temperaturen. Dit heeft echter als nadeel dat in bepaalde onderdelen van de wasmachine schimmels en bacteriën kunnen overleven die ziektes kunnen veroorzaken bij de mens. Tijdens recent onderzoek werden enkele beruchte schimmels ontdekt die serieuze gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken voor mensen, maar ook voor planten. Vooral rubberen randjes in de wasmachine vormen een probleem. Het is daarom verstandig om zo nu en dan toch heter te wassen.

De race van fabrikanten om tegen concurrerende prijzen energiezuinige huishoudapparaten te ontwikkelen is moordend. Er wordt van de fabrikanten verwacht dat apparaten in de toekomst nog efficiënter met energie zullen omspringen dan tegenwoordig. Een gunstige ontwikkeling zou je zeggen, maar of dat ook geldt voor ons belangrijkste huishoudelijke apparaat,de wasmachine, is nog maar de vraag.

Moderne wasmachines voor de huishouding
De beperkingen en de kosten van energie hebben tot gevolg gehad dat er een nieuwe generatie energiezuinige wasmachines werd ontwikkeld. Ze werden ontwikkeld om lagere wastemperaturen, kleinere hoeveelheden water en biologisch afbreekbare wasmiddelen te gebruiken. Wasmachines besparen veel energie door bij een lagere temperatuur te wassen.

Schimmelbesmettingen
Het wassen bij lagere temperaturen heeft echter een keerzijde. Recent onderzoek, beschreven in het tijdschrift Fungal Biology nummer 119 van de Britse Mycologische Vereniging, heeft aangetoond dat schimmels en bacteriën die menselijke ziektes veroorzaken de kop kunnen opsteken. Van tientallen onderzochte moderne wasmachines werden in bijna 40% van de gevallen schimmels en bacteriën aangetoond die vallen onder de zogenaamde opportunistische menselijke ziekteverwekkers. Ze kunnen bijvoorbeeld besmettingen veroorzaken op de huid, teennagels en ogen, ook bij gezonde mensen.

Onder deze schimmels werden ook beruchte soortencomplexen van Fusarium, Candida en Exophiala aangetroffen. Vooral de Candida en Fusarium schimmels zijn berucht. Candida is vrij bekend. Schimmels van Fusarium veroorzaken bij planten de zogenaamde fusariumrot. Er is geen middel tegen. Alle aangetaste planten moeten zo snel mogelijk vernietigd worden om besmetting van nog onaangetaste planten te voorkomen. De bodem moet vervolgens gesteriliseerd worden met een bodemsterilisator. Bij dieren en mensen kan de schimmel voorkomen als opportunistisch pathogeen in hoornvlies- en teennagelinfecties. Dit is slechts één voorbeeld van een ziekte die door wasmachines overgedragen kunnen worden maar er zijn er tientallen te noemen.

Wasmachineonderdelen met biofilm
Bepaalde onderdelen van de wasmachine blijken gevoelig te zijn voor besmetting met micro-organismen. Vooral de rubberen afdichtingen zorgen voor problemen. Daar vormt zich geleidelijk een biofilm die bestaat uit kolonies van bacteriën en schimmels die er nauwelijks meer af te krijgen zijn. Door de lage wastemperatuur en de biologisch afbreekbare wasmiddelen overleven micro-organismen het wasproces met alle kwalijke gevolgen van dien.

De goeie ouwe tijd
Vroeger waren de mensen zo gek nog niet. Je had de kookwas en zakjes blauw voor de witte was. Na het wassen werden de lakens en kussenslopen op het bleekveldje gelegd om door de zon te worden gebleekt. Het neveneffect was dat hierdoor de meeste micro-organismen werden gedood. Tot in de zestigerjaren van de vorige eeuw werd deze methode op de maandag (wasdag) nog toegepast. Generaties lang is het zo gegaan. Wassen werd vroeger als een ambachtelijke bezigheid beschouwd waar de moderne mens misschien nog wat van kan leren. De keerzijde is natuurlijk dat de milieubelasting van de huidige wasmachines enorm geringer is dan die van de klassieke machines. Maar waarschijnlijk is het verstandig om toch af en toe eens de was te doen op een hogere temperatuur.

Tekst: Martijn Oud en Aad Termorshuizen, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto: Martijn Oud