Slanke rolsprietslakken zijn de winter goed doorgekomen

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON [land] op [publicatiedatum]

De afgelopen maand zijn door sportduikers meerdere Slanke rolsprietslakken aangetroffen in het Grevelingenmeer bij Dreischor. Dat is opmerkelijk want dit weekdier is net als veel andere zeenaaktslakken gevoelig voor de lage winterse watertemperaturen. De exemplaren die zijn gevonden, waren volgroeide volwassen dieren wat aangeeft dat het inderdaad om echte overlevenden van het afgelopen winterseizoen gaat. Dit zeedier heeft, voor zijn voorkomen in de Nederlandse kustwateren, veel baat bij de steeds milder wordende winters.

Op de dag dat ik dit zit te schrijven heeft heel Nederland kunnen genieten van de eerste echte lentedag. Waarom moet ik dan voor inspiratie voor dit natuurbericht juist nu denken aan de slachting die jaarlijks ’s winters in onze kustwateren plaats vindt? Hoe kouder de winter is en hoe langer hij duurt hoe groter die slachting is. Veel van onze zeedieren overleven een serieuze winter niet. Enkele typische voorbeelden hiervan zijn de Ruigkrabbetjes, de Hooiwagenkrabben, Brokkelsterren en nog veel meer soorten. Ook de meeste soorten zeenaaktslakken komen in de winter veel minder of niet voor in onze kustwateren.

De afgelopen winter is door veel mensen als lang en koud ervaren. Maar als we nu bij Dreischor in het Grevelingenmeer gaan duiken dan blijkt uit de aanwezigheid van meerdere volwassen Slanke rolsprietslakken (Hermaea bifida) dat het voor tenminste de onderwaternatuur schijnbaar best wel is meegevallen. De slak is zeker heel gevoelig voor extreem koude winters en kan dan, net als bijvoorbeeld de Groene wierslak, tenminste tijdelijk volledig uit onze kustwateren verdwijnen. De temperatuur van de Zeeuwse kustwateren daalde deze winter kort naar ongeveer 2 graden. Maar dat heeft niet lang geduurd. Gedurende een lange tijd is deze rond de 5 graden Celsius blijven steken. En omdat de Friezen ook geen Elfstedentocht hebben gekregen weten we dat ondanks het lange winterseizoen de winter niet oer-Hollands koud is geweest. De Slanke rolsprietslakken die we nu bij Dreischor aantreffen hebben hier duidelijk van kunnen profiteren. De Slanke rolsprietslak is een vegetariër, een specifieke liefhebber van zachte roodwieren. Ook wieren zijn gevoelig voor extreem lage watertemperaturen, maar met een winter zoals die we net achter ons hebben liggen overleven veel roodwieren zo’n relatief milde koude periode heel goed. Het voedselaanbod is voor deze naaktslakken hier voldoende gebleven.

De Slanke rolsprietslak is een onregelmatige en meestal slechts lokaal voorkomende zeenaaktslak die we uitsluitend kennen van het zuidelijke Grevelingenmeer en een beperkt aantal plaatsen van de westelijke en centrale Oosterschelde. De soort is voor het eerst in 1989 in de Nederlandse kustwateren aangetroffen en komt, hoewel niet ieder jaar, toch wel steeds vaker, meer en op meer plaatsen in de Zeeuwse Delta voor. Het is een zuidelijke soort die bekend is van de centrale West-Afrikaanse kust tot aan de Britse eilanden en in de Middellandse Zee. Dat verklaart ook waarom deze soort eigenlijk best wel een echte koukleum is, maar de steeds milder wordende winters enorm weet te waarderen.

Tekst en foto’s: Peter H van Bragt, Stichting ANEMOON
Foto’s: Rudi Brocken; Peter H van Bragt
Met dank aan alle sportduikers die recent hun waarnemingen van Slanke rolsprietslakken bij Dreischor hebben doorgegeven.