Van aardappel naar bijenorchis in De Staart

Bericht uitgegeven door FREE Nature [land] op [publicatiedatum]

De Staart, een ruig natuurgebied van 28 hectare in de Hoeksche Waard, blijft verrassen. In ruim tien jaar tijd heeft het zich onder invloed van natuurlijke begrazing van een kale akker ontwikkeld tot een soortenrijk gebied. Naast de vele brandnetels en distels groeien er soorten als koninginnenkruid, guldenroede, moeraskruiskruid, knoopkruid en margriet. Rietorchissen zijn er jaarlijks ook wel te vinden. Dit jaar is voor het eerst een bijenorchis aangetroffen.

De bijenorchis is een typische soort van kalkrijke grond, in Nederland vooral bekend uit het deltagebied, de duinen en Zuid-Limburg. Als echte thermofiele soort groeit zij graag op beschutte overgangen. In tegenstelling tot wat haar naam doet vermoeden is ze niet afhankelijk van bestuiving door insecten, maar doet ze aan zelfbestuiving. En met succes, want dit jaar lijkt zij erg talrijk. Op de Landtong Rozenburg bijvoorbeeld bloeit zij ook jaarlijks, maar dit jaar in hogere aantallen dan anders. Mogelijk dat de zachte winter hier een rol in heeft gespeeld. De bijenorchis overwintert, in tegenstelling tot de meeste andere orchideeën, namelijk als groene wortelrozet en is daardoor vorstgevoelig. De soort is gebaat bij enige bodemverstoring, bijvoorbeeld van graafwerk van machines of betreding door dieren. Van dit laatste geval zal sprake bij de Landtong en de Staart, dankzij de daar jaarrondlevende kuddes koniks en Schotse hooglanders. Ondanks zijn opvallend ogende bloemen is de soort verrassend lastig te vinden tussen de overige vegetatie. Een echte uitdaging die de moeite van het proberen meer dan waard is!

Twaalf jaar geleden groeiden er nog aardappels op de plek waar nu natuurgebied De Staart ligt. Daarna zou het gebied afgegraven worden en als natuurgebied worden ingericht. Door gebrek aan financiën leek dit spaak te lopen. Er is toen besloten te starten met natuurlijke begrazing en het afgraven achterwege te laten. Natuurontwikkeling start dus op de voedselrijke kleigronden. Ook de beoogde dynamiek van rivier de Oude Maas bleef achterwege. Toch blijft De Staart verbazen.

Tekst: Esther Linnartz & Roeland Vermeulen, FREE Nature
Foto: Esther Linnartz, FREE Nature