Stierenbronst breekt aan; stierenkuilen veranderen landschap

Bericht uitgegeven door FREE Nature [land] op [publicatiedatum]

De komende weken breekt de stierenbronst weer aan. Iets wat ook zijn invloed heeft op het landschap. Om hun concurrenten te imponeren woelen stieren met kop en poten in de grond. De verse stierenkuilen die zo ontstaan hebben een grote aantrekkingskracht op tal van pionierssoorten. Elk jaar begint een nieuwe bronstperiode waardoor op microschaal de successie elk jaar weer van voor af aan begint en er ruimte blijft voor deze pioniers.

In diverse natuurgebieden komt u ze dikwijls tegen: goedmoedig ogende grazende runderen. Door hun graasgedrag zorgen ze voor diversiteit in de vegetatie. Maar als kuddes runderen als wild leven met een natuurlijke groepssamenstelling, zoals bij FREE nature het geval is, gebeurt er veel meer. Er zijn kalfjes, jonge dieren, oude koeien en meerdere stieren. En dit levert een bijzonder fenomeen op. De stieren bepalen onderling de rangorde, met name in de bronsttijd aan het begin van de zomer. Om elkaar te imponeren woelen ze met hun kop en horens in de grond en schrapen ze met hun poten om grond over hun rug te gooien. Hierdoor ontstaan de zogenaamde stierenkuilen. Dit stierengedrag is spectaculair om te aanschouwen en ziet er vervaarlijk uit, maar het gedrag is puur op elkaar gericht en niet op mensen. Op gepaste afstand is het prima te aanschouwen.

De stierenkuilen zijn meestal maar één seizoen in gebruik, daarna groeien ze langzaam dicht en worden op andere plekken nieuwe kuilen gemaakt. De verlaten kuilen raken in de loop der jaren begroeid en tonen verschillende successiestadia: van kaal zand via pioniersvegetaties tot dichtgegroeide kuil. Akkeronkruiden, zoals bijvoorbeeld klaprozen, vinden hier hun natuurlijke groeiplek. Maar ook soorten als strandduizenguldenkruid en parnassia profiteren, waarbij parnassia een voorkeur heeft voor de opgeworpen randjes grond rondom de kuil. Soms ontstaan in deze kuilen ook kleine moerasjes omdat er water in blijft staan, waarbij in een enkel geval zelfs veenvorming optreedt.

De stierenkuilen worden vaak op zandige plekken gemaakt. Dit kaal zand is ook interessant voor warmteminnende insecten zoals solitaire bijen, zandloopkevers en sprinkhanen. En allerlei vogels nemen er een zandbad. Kortom: dankzij de bronstige stieren en hun kuilen is meer diversiteit!

Tekst: Esther Linnartz, FREE Nature
Foto’s: Leo Linnartz, ARK Natuurontwikkeling; Esther Linnartz, FREE Nature