Tweede vondst zeldzame Zandparasolzwam in Nederlandse duinen

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Afgelopen week werd in de Amsterdamse Waterleidingduinen de zeer zeldzame Zandparasolzwam gevonden. De Zandparasolzwam valt op door de lilabruine schubben en banden afgezet met donkerbruine tot bijna zwarte richels op hoedrand en steel. Deze opvallende en bonte parasolzwam is slechts één keer eerder in de Nederlandse duinen gevonden: vlak achter de zeeduinen, een veelbelovend gebied waar nog veel te weinig naar paddenstoelen is gekeken. Onderzoek van dit gebied zal naar verwachting meer verrassingen als de Zandparasolzwam aan het licht brengen.

Twee vondsten in de duinen
Op 30 oktober 2002 werd de Zandparasolzwam (Lepiota brunneolilacea) voor de eerste keer in de Nederlandse duinen gevonden door Marcel Groenendaal van de Nederlandse Mycologische Vereniging tijdens een inventarisatie in de duinen van “De Kerf”. De Kerf is een slufterachtig natuurontwikkelingsproject in de zeeduinen van het Noord-Hollandse Schoorl. De nieuwe locatie in de Amsterdamse Waterleidingduinen betekent de tweede vondst van de Zandparasolzwam in de Nederlandse kustduinen. De overeenkomsten van de twee verschillende locaties zijn treffend. De Nederlandse naam “Zandparasolzwam” die bepaald is door de Commissie Nederlandse Namen (CNN) lijkt dus een goed gekozen naam.

Bijzonder milieu met bijzondere paddenstoelen
De kustduinen zijn een bijzonder gebied met paddenstoelensoorten waarvoor Nederland een internationale verantwoordelijkheid draagt. Met name geldt dit voor de Helmharpoenzwam, de Duinveldridderzwam, het Zandtulpje, de Duinstinkzwam en de Duinfranjehoed. Van deze typische soorten van de kustduinen is nog maar weinig bekend. Onderzoek naar paddenstoelen op deze plaatsen is daarom zeer gewenst.

Waarschijnlijk heeft het te maken met de onbekendheid van de zeereep als plaats waar bijzondere paddenstoelen kunnen worden gevonden. Er wordt maar weinig naar paddenstoelen gekeken, omdat men er geen paddenstoelen verwacht. Voorheen was het verboden de duinen van de zeereep te betreden. Wie kent de slogan niet; zeeduinen belopen zeewering slopen. Er gaan stemmen op om meer dynamiek in de duinen toe te laten om de natuurlijke duinvorming te stimuleren. De zeespiegel is tenslotte aan het stijgen door de wereldomvattende klimaatverandering en als de duinen meestijgen komt dit de veiligheid van het achterland ten goede.

Meer dynamiek in de duinen
De droge, zandige, vaak met mos begroeide locaties in de kustduinen waren de laatste jaren wel meer het decor van nieuwe paddenstoelensoorten. Zo komt hier tegenwoordig de Violette duinbekerzwam voor, een van oorsprong zuidelijke soort. Dit zal te maken hebben met de veranderingen van de afgelopen decennia. De wereldomvattende klimaatopwarming en de zeespiegelstijging zijn onder andere verantwoordelijk voor de kustafslag. Eén van de oplossingen die hiervoor gekozen werd is zandsuppletie. Zandsuppletie heeft ook invloed op de aanliggende kustduinen. Het opgespoten zand spoelt uiteindelijk voor het grootste deel weer terug in zee en de zandsuppletie wordt na een aantal jaren weer herhaald. Een deel van het opgespoten zand verstuift en komt in de zeeduinen terecht waar mossen, helm en ander plantaardig materiaal met een laagje kalkrijk zand worden bedekt. Wat voor invloed het heeft op de natuur en met name de paddenstoelen moet onderzoek uitwijzen.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Alfons Vaessen