Handel inheemse reptielen en amfibieën

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

Uit onderzoek van RAVON blijkt dat in Nederland illegale handel plaatsvindt in inheemse reptielen en amfibieën. Naast algemenere (tuin)soorten, blijken ook strikt beschermde en ernstig bedreigde soorten ter verkoop te worden aangeboden. Voor kleine, bedreigde populaties kunnen de gevolgen hiervan zeer nadelig zijn.

Dit blijkt uit een recent verschenen artikel in het tijdschrift Dier & Milieu (nummer 2014/2: ‘Over muurhagedissen, vuursalamanders en Marktplaats’ (0,5 MB)). Hierin wordt een overzicht gegeven van een meerjarige screening van internetsites op vraag en aanbod van beschermde inheemse reptielen en amfibieën.

Wettelijke bescherming
In Nederland is het sinds 1973 verboden inheemse reptielen en amfibieën te bezitten of te verhandelen. De enige uitzondering geldt voor onderzoek of educatie. Zo is het opkweken van larven van bruine kikker, groene kikker en gewone pad niet verboden, mits de jonge dieren voor metamorfose weer worden teruggeplaatst.

Resultaten
Zowel particulieren als commerciële bedrijven bieden via internet met enige regelmaat inheemse reptielen en amfibieën aan, zij het niet op zeer grote schaal. In totaal zijn 33 advertenties aangetroffen waarin één of meerdere inheemse soorten zijn aangeboden. Het overgrote deel van de advertenties (85%) stond op Marktplaats.nl. In 58% van de gevallen gaat het om bedreigde soorten zoals vuursalamander, boomkikker en muurhagedis. Zo werd in een Limburgse dierenspeciaalzaak een vuursalamander aangeboden en in een Haagse dierenspeciaalzaak kamsalamanders. Twee onderwijsinstellingen plaatsten online advertenties waarin gevraagd werd naar hazelwormen en levendbarende hagedissen.

Risico’s
Het onttrekken van dieren aan de vrije natuur vormt, zeker bij bedreigde soorten met geringe populatiegroottes, een serieus risico voor het duurzaam voortbestaan van populaties.Ook het uitzetten van inheemse soorten die mogelijk in het buitenland zijn verkregen, kan leiden tot bijvoorbeeld genetische vervuiling en in potentie ook een bedreiging voor inheemse populaties zijn. Van diverse inheemse soorten zoals de muurhagedis, vroedmeesterpad en boomkikker zijn levensvatbare populaties van dieren met buitenlandse herkomst in Nederland aanwezig. Een ander potentieel gevaar is het overbrengen van ziektes zoals de schimmelziekte Batrachochytrium dendrobatidis, die verantwoordelijk is voor de in potentie dodelijke huidziekte chytridiomycose.

De bevindingen van dit onderzoek zijn een ‘eye opener’ voor veel mensen. Over de werkelijke omvang, die mogelijk ook buiten de scope van het onderzoek valt, is weinig bekend. Echter, de aantallen vallen waarschijnlijk in het niet in vergelijking met de sterfte die optreedt als gevolg van habitatvernietiging, onjuist beheer, het niet naleven van mitigerende en compenserende maatregelen bij ruimtelijke ontwikkelingen, verkeersslachtoffers, etc.

RAVON houdt een vinger aan de pols en ziet graag meer aandacht voor deze kwesties, vooral met betrekking tot bedreigde en strikt beschermde soorten en de commerciële handel door bedrijven. Onze hoop is dat ook opsporingsinstanties een extra oogje in het zeil houden.

Tekst: Richard Struijk & Jeroen van Delft, RAVON
Foto’s & afbeeldingen: Richard Struijk