Eekhoornkalender oktober: eekhoorns leggen voorraden aan

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging [land] op [publicatiedatum]

Voor eekhoorns zijn de herfstmaanden erg druk. Naast de gebruikelijke activiteiten als eten, vachtonderhoud, het leefgebied tegen ongenode gasten beschermen en nestonderhoud en -bouw, moet er nu ook voedsel verzameld worden om de winter door te komen. Eekhoorns houden namelijk geen winterslaap.

Dit jaar zijn er redelijk veel tamme kastanjes, hazelnoten en beukennootjes. Dat zijn precies de noten die eekhoorns graag verzamelen voor in de winter. Naast noten worden ook dennenappels en bepaalde soorten paddenstoelen verzameld. Paddenstoelen worden op een droge plek boven de grond verstopt. De rest wordt ondiep in de grond of in de strooisellaag verstopt. Daarbij worden één tot vijf items bij elkaar gelegd. Het terugvinden van het verstopte voedsel gebeurt met een combinatie van geheugen en geur. Het kan zijn dat een deel niet meer teruggevonden wordt. Enerzijds doordat de eekhoorn het echt niet meer weet. Anderzijds omdat andere dieren er al mee vandoor zijn gegaan. Zo zie je soms gaaien en eksters de drukke eekhoorns in de gaten houden. Als ze zien dat de eekhoorn voedsel verstopt pikken ze dat in zodra de eekhoorn zijn hielen heeft gelicht. Ook muizen zullen een deel van het verstopte voedsel vinden en meenemen. Zo zie je maar dat het leven van een eekhoorn niet zo eenvoudig is. Gelukkig blijft het grootste deel van het verstopte voedsel voor de eekhoorn zelf beschikbaar. Dat hebben ze ook wel nodig om een betere kans te maken om de winter door te komen.

Bij de tellingen die de Zoogdiervereniging jaarlijks organiseert en waarbij onder andere de eekhoorn wordt gevolgd, valt op dat er pieken en dalen in de aantallen voorkomen. Pieken volgen na een herfst met veel noten. Dalen volgen na een herfst met weinig noten. Daarbij speelt de conditie van de dieren een belangrijke rol. Na een goede herfst met veel noten komen de eekhoorns in een goede conditie, waarbij ze zowel een grotere kans maken om de winter door te komen, als om zich succesvol voort te planten. De eerste nesten zijn dan eind januari/begin februari te verwachten. Later in het voorjaar volgt vaak een tweede nest. Zijn er weinig noten dan wordt de conditie minder goed en zijn de dieren vatbaarder voor ziekten, waardoor de kans om de winter te overleven kleiner is. Hebben ze ondanks een slechtere conditie toch de winter overleefd, dan is de kans kleiner dat ze zich aan het eind van de winter succesvol voortplanten. Doorgaans krijgen deze dieren dan nog wel een nest jongen later in dat jaar.

In 2013 is de eekhoornstand in Nederland achteruitgegaan. Dat was waarschijnlijk het gevolg van het notenarme najaar van 2012 en de lange koude winter van 2012/2013. Verwacht wordt dat dankzij de notenrijke herfst van 2013 en 2014 de populatie zal herstellen, maar het is even afwachten of de sterfte die in de nazomer en herfst van 2014 is geconstateerd, geen roet in het eten gaat gooien.

2014 is door de Zoogdiervereniging en Stichting Eekhoornopvang uitgeroepen tot Jaar van de Eekhoorn. Meer informatie over het Jaar van de eekhoorn is te vinden op www.jaarvandeeekhoorn.nl.

Tekst: Vilmar Dijkstra, Zoogdiervereniging
Foto: Anneke Epping