Twee nieuwe vliegen voor Nederland op 1000-soortendag

Bericht uitgegeven door EIS Kenniscentrum Insecten op [publicatiedatum]

Tijdens de 1000-soortendag werd niet alleen de duizendste soort voor het Lauwersmeer waargenomen maar er werden tevens twee vliegen aangetroffen die nooit eerder in Nederland waren gevonden. Het gaat om de prachtvlieg Homalocephala biumbrata en de bloemvlieg Delia echinata. Beide hebben vanzelfsprekend nog geen Nederlandse naam.

Zoals ieder jaar organiseerde EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden ook dit jaar een 1000-soortendag, ditmaal samen met Staatsbosbeheer in het gebied Lauwersmeer. Op zaterdag 21 juni werd met ruim 70 mensen, waaronder de nodige specialisten, het hele gebied uitgekamd. Dit leverde honderden soorten op, waarmee de teller al snel op 1000 soorten kwam te staan. En nog steeds worden er soorten toegevoegd aan de lijst aan de hand van determinaties van verzameld materiaal. Momenteel staat het aantal op 1088.

Traditioneel zijn het de planten de nachtvlinders en de vogels die de lijst aanvoeren qua aantallen, maar vooral ook het aantal kevers zal nog fors groeien de komende tijd. Voor de vliegen en muggen viel de diversiteit wat tegen, maar dit werd ruimschoots gecompenseerd door de kwaliteit met maar liefst twee nieuwe soorten voor Nederland.

Bloemvlieg
Joke van Erkelens ving twee mannetjes van Delia echinata, een bloemvlieg (Anthomyiidae) die tot nog toe nog niet eerder in Nederland was waargenomen. De larven van Delia echinata mineren op de bladeren van Anjerachtigen (Caryophyllaceae). Dat wil zeggen dat ze in de bladeren gangen maken door het bladmoes te eten. De larven van D. echinata gebruiken hiervoor verschillende bladeren en werken deze van boven naar beneden af, waarbij ze zich een weg door de stengel graven naar het volgende blad. De aangetaste delen van de plant worden nagenoeg transparant en zijn daarmee duidelijk herkenbaar. De vondst van de soort in Nederland was geen hele grote verrassing aangezien hij reeds bekend was uit alle ons omringende landen.

Prachtvlieg
De andere nieuwe soort, de prachtvlieg Homalocephala biumbrata (Ulidiidae)  werd ontdekt door Sandra Lamberts. Op enkele omgevallen balsempopulieren had ze een klein vliegje met vleugeltekening gefotografeerd en een exemplaar verzameld om de naam te kunnen achterhalen. Bij het zien was het meteen duidelijk dat het om een soort uit het geslacht Homalocephala ging en bij het horen over de recent omgevallen bomen werd meteen de plek bezocht waarbij nog een tweetal vrouwtjes zijn waargenomen waarvan er één daadwerkelijk eieren aan het afzetten was in een spleet in de bast van de boom. De larven leven van micro-organismen in het rottend sap achter de schors.

Het geslacht omvat drie soorten die in Duitsland en Engeland zijn waargenomen en die alle drie ook in Nederland verwacht worden. Ze zijn alle echter zeer zeldzaam, vermoedelijk omdat het dode hout slechts een beperkte tijd geschikt is voor de larven. Wel lijkt met name deze soort te profiteren van het veranderd bosbeheer en de toegenomen hoeveelheid dood hout. Sinds het jaar 2000 is de soort in verschillende landen in Europa opgedoken en lijkt de soort iets minder zeldzaam te zijn geworden.

Tekst: John Smit, EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden
Foto’s: Joke van Erkelens; Sandra Lamberts