Lieveheersbeestjes zijn hoogvliegers

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

Recent Brits onderzoek op basis van radargegevens heeft aangetoond dat lieveheersbeestjes letterlijk hoogvliegers zijn. Voor het eerst werd vastgesteld dat ze tot 1.100 meter hoog kunnen vliegen en snelheden tot 60 kilometer per uur halen. Dit zou mee kunnen verklaren hoe het Veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje erin geslaagd is zich zo snel te verspreiden. Uit de studie blijkt ook dat lieveheersbeestjes verder kunnen vliegen bij warmer weer. Zo zou de opwarming van het klimaat de problemen met invasieve soorten nog in een stroomversnelling kunnen brengen.

Lieveheersbeestjes zijn de belangrijkste predators van bladluizen, een plaagsoort die over heel de wereld oogsten aantast. Daarom worden vaak niet-inheemse soorten lieveheersbeestjes geïntroduceerd als plaagbestrijding. Van daaruit breiden ze uit en verspreiden ze zich, met gevolgen voor inheemse lieveheersbeestjes en lokale ecosystemen. Tot nu toe was niet geweten hoe ver ze zich zelfstandig kunnen verspreiden.

Lieveheersbeestjes kan je niet ringen of voorzien van een zender zoals vogels. De verspreiding van insecten over grote afstanden bestuderen is dus een hele uitdaging, maar recente evoluties zorgen voor spectaculaire nieuwe inzichten. Onderzoekers bekeken gegevens die gedurende tien jaar geregistreerd werden door radars om een aantal kenmerken te bestuderen van de vlucht van twee soorten lieveheersbeestjes: het inheemse Zevenstippelig lieveheersbeestje en het Veelkeurig Aziatisch lieveheersbeestje, een invasieve exoot.

Met tests in een laboratorium gingen de onderzoekers eerst na hoe een lieveheersbeestje eruit zou zien door de ogen van een radar. Dan gingen ze op zoek in radarbeelden de voorbije tien jaar verzameld boven het Rothamsted Research Centre in Hertfordshire, uitgaand van een combinatie van de bolle vorm, het gewicht, de breedte en de hoogte van de lieveheersbeestjes.

Ze bestudeerden de vlucht zelf (de hoogte, snelheid, variatie tussen seizoenen en jaren) maar ook beïnvloedende factoren als luchttemperatuur, windsnelheid, neerslag en de aanwezigheid van bladluizen. De meeste lieveheersbeestjes vlogen op een hoogte tussen 150 en 500 meter, maar sommigen haalden zelfs 1.100 meter. De gemiddelde snelheid was 30 kilometer per uur, met uitschieters tot 60 km per uur. De gemiddelde duur van een vlucht werd geschat op 36,5 minuten, maar er werden vluchten vastgesteld van zelfs twee uur lang! Vroeger werd alles boven twee meter gezien als een lange afstandsvlucht, maar in een ‘normale’ vlucht op grote hoogte zouden lieveheersbeestjes dus afstanden kunnen afleggen van 18 kilometer tot in ideale omstandigheden maximaal 120 kilometer, omdat ze op grote hoogte sterkere windstromingen bereiken.

Er waren doorheen de seizoenen grote schommelingen in de aantallen lieveheersbeestjes in de lucht, met pieken bij de hoogste temperaturen in de zomer. Warme temperatuur bleek de belangrijkste stimulerende factor voor vluchten op grote hoogte. Klimaatopwarming zou dus de verspreiding van deze soorten over grote afstanden nog kunnen versnellen.

Tekst:  Pieter Van Dorsselaer, Natuurpunt Studie
naar www.plosone.org
Foto's: Nina Fatouros, bugsinthepicture & Edgard Verhasselt