Exoot rossig vederkruid gaat parelvederkruid achterna

Vederkruiden zijn ondergedoken waterplanten met veervormige bladen die boven water bloeien. Bij de inheemse soorten is dat een bescheiden aar met bloemen. Bij het exotische parelvederkruid (Myriophyllum aquaticum) is dat een bebladerde stengel die tot twintig centimeter boven het water uit kan steken. De plant is boven water een beetje grijsgroen van kleur en heeft een groene stengel.

In combinatie met de sterke groei kan parelvederkruid uitgroeien tot een allesoverheersende waterplant die hele poelen, sloten en zwak stromende beken kan laten dichtgroeien. Veel inheemse soorten kunnen niet meer voorkomen in wateren met een dominantie van parelvederkruid. De soort staat sinds 2016 op de Europese unielijst met soorten waarvoor een verbod geldt op bezit, handel, kweek, transport en import. Water- en natuurbeheerders hebben in veel gebieden de handen vol aan het bestrijden van deze invasieve soort, niet alleen vanwege de biodiversiteit, maar ook uit oogpunt van waterveiligheid.

Rossig vederkruid

Rossig vederkruid (Myriophyllum rubricaule) is pas in 2022 beschreven als soort en is als soort tot nu toe alleen bekend uit de handel; er is niet bekend waar rossig vederkruid van nature voorkomt. De soort wordt al sinds 2019 als aparte soort gezien, maar had toen nog geen officiële naam.

De soort lijkt erg op parelvederkruid maar heeft boven water lichtgroen blad en een roodachtige stengel. Beide soorten kunnen oppervlakkig gezien dus gemakkelijk door elkaar worden gehaald. In de Veldgids invasieve waterplanten in Nederland zijn nog meer verschilkenmerken te raadplegen.

Inmiddels is het op basis van foto’s duidelijk geworden dat er al sinds 2011 waarnemingen zijn van rossig vederkruid in de Nederlandse natuur. Uit die foto’s blijkt bovendien dat rossig vederkruid zich waarschijnlijk net zo invasief gedraagt als parelvederkruid. De soort is dan ook niet voor niets als potentieel invasieve soort opgenomen in de website Tuin er niet in.

Trend

Na de eerste waarnemingen in 2011 leek rossig vederkruid nog niet erg vaak te worden gevonden. Dat is veranderd na 2019. De soort neemt nu enorm snel toe. De soort is in vrijwel alle provincies gevonden en zelfs al op Texel. Vanwege de mogelijke verwarring van beide soorten is rossig vederkruid mogelijk geregeld aangezien voor parelvederkruid en dus nog algemener.

Onvermijdelijk is het dumpen van waterplanten vanuit de tuinvijver in de sloot de belangrijkste oorzaak van deze toename, zoals bij vrijwel alle invasieve waterplanten in Nederland.

Handel en kweek

Rossig vederkruid is in de handel verkrijgbaar, soms onder de naam ‘Brasiliensis’ of Braziliaans vederkruid. Mogelijk wordt deze soort in de handel vooral als vervanger van het verboden parelvederkruid gezien. Gezien de toename en het feit dat deze nieuwe soort vederkruid zich net zo invasief gedraagt, lijkt het vanuit duurzaamheidsdoelstellingen van kweek en handel niet meer dan logisch als er minstens gewaarschuwd wordt voor het invasieve karakter van de soort (‘geen exoot in de sloot’). Nog beter zou het zijn als deze soort helemaal niet meer verkocht wordt.

Tekst: Baudewijn Odé, FLORON
Foto's: Edu Boer (leadfoto: rossig vederkruid); Johan van Valkenburg