2926 vleermuizen in Antwerpse fortengordel
Bericht uitgegeven door Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt [land] op [publicatiedatum]
Afgelopen weekend heeft de vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt 2926 vleermuizen van 13 verschillende soorten geteld in de fortengordel rond Antwerpen. Forten worden almaar belangrijker voor de dieren, en daarom wordt de bescherming ervan ook steeds crucialer.
De fortengordels rond Antwerpen zijn voor vleermuizen één van de belangrijkste overwinteringsplaatsen van West-Europa. In bergachtige streken vormen grotten de natuurlijke overwinteringsplaatsen van vleermuizen; in de Lage Landen vormen oude bouwwerken een prima alternatief toevluchtsoord. En dat mochten de medewerkers van de vleermuizenwerkgroep dit weekend ondervinden tijdens hun jaarlijkse telling in de Antwerpse forten. Ze telden een aantal van 2926 dieren: 651 Watervleermuizen, 773 Baardvleermuizen, 357 Franjestaarten, 33 Grootoorvleermuizen, 7 Meervleermuizen, 216 Ingekorven vleermuizen, 56 Dwergvleermuizen en 1 Laatvlieger (102 dieren konden niet gedetermineerd worden). In Vlaanderen leven momenteel 17 soorten vleermuizen van de 23 in België voorkomende soorten en daarvan zijn 10 soorten ernstig bedreigd.
Het hoge aantal dieren in de fortengordel betekent niet automatisch dat de vleermuizenpopulatie erop vooruitgaat. Wellicht verruilen de vleermuizen locaties die minder geschikt zijn voor een plekje in de forten. Vleermuizen die op verkenning komen naar de forten brengen gedurende de volgende winter ook telkens hun jong mee: zo groeit het aantal overwinterende dieren jaar na jaar. Gericht beheer zal dus jaar na jaar belangrijker worden. Dat beheer focust vooral op rust voor de dieren, het vermijden van verlichting in de paringsperiode en het bewaren van voldoende luchtvochtigheid. Doordat de fortengordel zo’n grote populatie herbergt, is ze daarnaast ook cruciaal voor de genetische uitwisseling.
Maar het voortbestaan van hun leefomgeving staat onder druk: hoewel de forten bijna allemaal beschermd zijn als vleermuizenverblijfplaats, is de druk groot om er verenigingslokalen in onder te brengen of om er een museum van te maken. Nochtans is elk fort en elke schans van levensbelang voor de dieren: neem enkele schakels uit deze keten weg, en de hele populatie dreigt te verdwijnen. De herbestemming van een fort hoeft niet per se in conflict te zijn met de aanwezigheid van de vleermuizen. Wel zijn goede afspraken nodig. De vleermuizenwerkgroep stelt haar kennis en ervaring graag ter beschikking om advies te verlenen om tot een goed compromis te komen.
De vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt volgt in totaal ongeveer 2700 overwinteringsplaatsen van vleermuizen op. Jaarlijks worden er gemiddeld 700 bezocht. Deze monitoring past binnen de Europese vraag aan de lidstaten om vleermuizen te beschermen en hun populaties op te volgen en wordt ondersteund door de provincie Antwerpen.
Tekst: Kris Boers, Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt
Foto: Fons Borgers