Het raadsel van de beschadigde orkakaak

Bericht uitgegeven door Ecomare [land] op [publicatiedatum]

Onlangs vond Texelaar Jan-Jaap Waverijn een merkwaardig, groot bot op het strand op de zuidpunt van Texel. Hij bracht het bot naar Ecomare, waar walviskenner Adrie Vonk werd ingeschakeld om het bot te identificeren. Vonk vergeleek het bot met andere botten in zijn enorme collectie walvisbotten en stelde vast dat het van een orka is. Niet van zomaar een orka; het is een deel van de onderkaak van een hele grote mannelijke orka. De tanden ontbreken.

Inkepingen van onbekende oorsprong
Op het bot zitten vreemde inkepingen. Omdat niemand op Texel hier een goede verklaring voor had, heeft Ecomareconservator Arthur Oosterbaan het bot laten zien aan een aantal specialisten van Naturalis in Leiden. Zij bevestigden dat het om een stuk van de onderkaak van een orka gaat. Het is niet precies te zeggen hoe oud het bot is. In ieder geval ouder dan 100 jaar, en jonger dan 10.000 jaar. Een archeoloog heeft naar de inkepingen gekeken. Hij denkt dat die gemaakt zijn met een harde metalen bijl. Omdat er voor het jaar nul nog geen metalen bijlen waren, kunnen de kerven niet langer dan 2000 jaar geleden gemaakt zijn.

Orka’s in onze zee
Orka’s leven in noordelijker zeeën, maar toch zijn er in de afgelopen eeuwen best veel orka’s op de Nederlandse kust gestrand. Vanaf 1963 is er geen gestrande orka meer gemeld. In 2010 dook er opeens een jonge levende orka op in de Waddenzee. Die kennen we als Morgan.

Onbeantwoorde vragen
Het beschadigde bot spreekt tot de verbeelding. Hoe en waar is de orka dood gegaan? Waarom zitten er bijlsporen op zijn onderkaak? Hoe lang geleden is dit gebeurd? Was dat aan het begin van de Middeleeuwen of was het wat later? Misschien is het bot wel meegenomen door een 17e-eeuwse walvisvaarder en is het per ongeluk overboord gevallen in de Noordzee.

Verhalenwedstrijd
Ecomare organiseert een verhalenwedstrijd over wat er met de orka en het bot gebeurd is. Kinderen en jongeren tot en met 14 jaar mogen meedoen. We zijn op zoek naar de drie mooiste verhalen die verklaren hoe het orkabot met kerven en al bij Texel in de Noordzee terecht is gekomen. Misschien verwerken we een of meer verhalen in de tentoonstelling. De inzendingen worden gelezen en beoordeeld door de jury, die bestaat uit:

• Adrie Vonk (ex-visser en walviskenner)
• Kees Moeliker (bioloog, conservator Natuurhistorisch Museum Rotterdam en schrijver)
• Francine Giskes (burgemeester van Texel)
• Arthur Oosterbaan (bioloog en conservator Ecomare)

De jury kiest de drie beste verhalen uit. In september worden de winnaars bekend gemaakt. Zij krijgen een exclusieve walvisdag op Texel aangeboden.

Klik hier voor meer aanwijzingen over de verhalenwedstrijd.

Tekst: Ecomare
Foto: Sytske Dijksen