Hoe dagpauwoog de tuinvlindertelling won

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Vrij onverwacht won de dagpauwoog de tuinvlindertelling van begin augustus, terwijl ervoor en erna juist de kleine vos in grote aantallen gezien werd. Was het een kwestie van geluk of van 'net op tijd pieken'? En was hij wel de eigenlijke winnaar?

De tuinvlindertelling begin augustus was een enorm succes. In bijna 7000 tuinen werden bijna 200.000 vlinders geteld. Een record. En met een onverwachte winnaar. Met ruime afstand pakte de dagpauwoog de winst. Hoe kon dit, terwijl ervoor en erna juist de kleine vos, winnaar van vorige edities, zo algemeen was? Dankzij het Landelijk Meetnet Vlinders kunnen we dit nader bekijken.

In het Landelijk Meetnet Vlinders wordt goed bijgehouden hoe het gaat met de vlinders in ons land. Naast de dagvlinders worden er tegenwoordig ook een groep dagactieve nachtvlinders meegenomen. De grafiek hieronder toont het gemiddelde aantal kleine vossen en dagpauwogen die per telling op de routes verspreid in het land zijn geteld. De aantallen liggen wat lager dan die tijdens de tuinvlindertelling op een buddleja gezien werden. De meeste routes liggen nu eenmaal niet in tuinen en bij buddleja's, maar geven wel een beeld over de relatieve talrijkheid van vlinders over het hele land bekeken.

Twee soorten hadden de grootste kans op de winst in de tuinvlindertelling: kleine vos (in de meeste voorgaande jaren de talrijkste soort) en dagpauwoog. Waar de kleine vos piekte in juli en ook momenteel de talrijkste vlinder op de buddleja's is, viel de tuinvlindertelling net tussen deze twee generaties. En toen pakte de dagpauwoog zijn kans. Net op tijd - tijdens de tuinvlindertelling - piekte deze en ging er zo met de winst vandoor.

Maar was hij wel echt de talrijkste soort? Nummer twee in de tuinvlindertelling was de gamma-uil. Die soort wordt ook meegenomen in het Landelijk Meetnet Vlinders. De gamma-uil haalde in de week van de tuinvlindertelling maar liefst 20 vlinders per telling (en in de week daarna zelfs 32 vlinders per telling), terwijl de dagpauwoog 'slechts' tot gemiddeld twee exemplaren kwam. Gamma-uil zit ook veel buiten tuinen en wordt dus door de tellers van vlinderroutes regelmatig geteld. Door veel tuinvlindertellers zal deze nachtvlinder vermoedelijk over het hoofd zijn gezien. Hij legt het gemakkelijk af tegen de veel opvallendere (en makkelijk herkenbare) dagpauwoog. Oftewel: als het hele land geteld was tijdens het vlindertelweekend was waarschijnlijk de gamma-uil de winnaar geweest, maar de nummer één blijft nu natuurlijk de dagpauwoog.

Het Landelijk Meetnet Vlinders is een samenwerkingsproject van De Vlinderstichting en het CBS, in het kader van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM), in opdracht van het Ministerie van EZ. Dankzij dit meetnet kunnen we de ontwikkelingen in de vlinderstand nauwgezet volgen. Alle hulp en medewerking is welkom. Wilt u meedoen, dan kunt u zich aanmelden bij De Vlinderstichting.

Tekst: Chris van Swaay & Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling
Figuur: Landelijk Meetnet Vlinders