Naar gekleurde recreatie in het groen
Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]
In de Nederlandse multiculturele samenleving wonen, werken en recreëren mensen met verschillende culturele achtergronden. Deze diversiteit aan culturen zie je echter minder goed terug wanneer je de Nederlandse natuur in gaat. Daar kom je Nederlanders van allochtone afkomst nauwelijks tegen. Vinden zij de Nederlandse natuur te saai, te wild, of niet interessant? In een artikel in Trouw en tijdens het symposium van de Heimans en Thijsse Stichting over ‘De relatie tussen mens en natuur in een verstedelijkte omgeving’ dat vandaag plaatsvindt, laat onderzoeker Marjolein Kloek zien welke ideeën over recreatie en natuur leven onder Chinese, Turkse en Nederlandse jongeren.
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is momenteel meer dan één op de vijf Nederlanders van allochtone afkomst, en volgens de voorspellingen neemt dit zelfs toe naar bijna één op drie in 2050. Waarom zie je deze diversiteit niet terug onder natuurbezoekers? En is het mogelijk om Nederlandse natuur aantrekkelijker en beter toegankelijk te maken voor verschillende etnische groepen?
Om hier achter te komen voerde onderzoeker Marjolein Kloek negen groepsinterviews uit met in totaal 42 Arnhemse jongvolwassenen (18 tot 35 jaar) van Turkse, Chinese of autochtone afkomst. 
Kloek vroeg hen naar hun ervaringen met recreatie in de natuur; en hun motivaties, ideaalbeelden en belemmeringen om de natuur in te gaan. Daaruit bleek dat je niet kunt spreken over dé manier waarop allochtonen of jonge mensen natuur beleven. Zo zijn er binnen alle groepen jongeren met een sterke band met natuur, ook bij de Chinese en Turkse jongeren. Deze enkeling gaat vaak de natuur in en laat zich daarbij door niets tegenhouden. De meeste jongvolwassenen hebben in hun drukke leven echter weinig tijd voor natuur, en gaan slechts nu en dan de natuur in om bijvoorbeeld te sporten of te ‘chillen’ met leeftijdsgenoten. Natuur moet daarvoor vooral makkelijk en snel bereikbaar zijn. Bijna alle geïnterviewden vinden natuur wel interessant en belangrijk: ‘of je de natuur in gaat of niet, natuur moet er wél zijn’.
De beleving en waardering van natuur is deels cultuur gestuurd. Zo zijn Chinezen en Turken zich meer bewust van de sensorische beleving van natuur: ze beschrijven bijvoorbeeld niet alleen hoe een bos eruitziet, maar ook wat je daar kunt ruiken, proeven en horen. Zoals een Turkse jongen zei: “Wat ik hier mis, in Nederland… Er zijn zo veel bloemen, maar ze hebben geen geur. Straks is het weer lente, dan ga ik naar Turkije, voor de geur”. Ook voorkeuren voor verschillende landschappen zijn deels cultuurgebonden. Waar de Nederlandse jongeren bovenal voor het bos gaan, kiezen Turkse jongeren sneller voor droge landschappen, vergelijkbaar met het land waar ze vandaan komen. 
Chinese jongeren kiezen juist voor natte landschappen: zij hebben een voorkeur voor bergen en water. Deze twee elementen zijn in het taoïsme de uitersten waartussen alle dingen zich bewegen. Het Chinese woord voor natuur, Shanshui, betekent ook letterlijk ‘bergen en water’. De wildernis, sinds de romantiek het Westerse ideaalbeeld van natuur, is bij zowel de Chinese als Turkse jongeren minder in trek. In de Turkse cultuur kan de wildernis een symbool voor onherbergzame woestenij zijn; in de Chinese cultuur is ordening erg belangrijk.
In de volgende fase van Kloeks promotieonderzoek gaat ze ongeveer duizend allochtone en autochtone jongeren enquêteren over recreatie en natuur. Ondertussen kan Kloek voor natuurorganisaties al een aantal conclusies trekken over hoe zij natuur aantrekkelijker kunnen maken voor verschillende etnische groepen. Zo is het belangrijk om meer verhalen te vertellen, en te laten zien dat je natuur op verschillende manieren kan en mag beleven. Ook spreekt uit dit onderzoek duidelijk het belang van natuur dichtbij huis: natuur in de stad. Dat is de plek waar mensen het makkelijkst in aanraking komen met natuur.
Meer informatie
- Zie www.heimansenthijssestichting.nl voor meer informatie over het symposium ‘De relatie tussen mens en natuur in een verstedelijkte samenleving’, waar dit onderzoek gepresenteerd zal worden.
- Zie het artikel Voor Nederlanders is natuur: bos, bos en nog eens bos van Dagblad Trouw voor meer informatie over het onderzoek.
De uitvoering van dit onderzoek wordt mogelijk gemaakt door Staatsbosbeheer.
Tekst: Marjolein Kloek, Wageningen University
Foto's: Arjen Buijs; Rob de Wind, Staatsbosbeheer; Karin en René, Flickr; Wout Sellingen, Flickr; Bas Boerman, Flickr