Krakeend ruit in grote groepen op Gooi- en Eemmeer

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op dinsdag 2 juli 2013

Op diverse plaatsen in Nederland, op het Gooi- en Eemmeer (NH, U) en in de Biesbosch (ZH), verblijven de laatste tijd grote groepen krakeenden. De broedtijd is voorbij en de eenden ruien nu hun verenkleed. Ze doen dat op veilige plaatsen met veel voedsel. De onopvallende krakeend is zeer sterk toegenomen in aantal en is tegenwoordig vaak talrijker dan de bekendere wilde eend.

De laatste tijd worden op diverse plaatsen in Nederland groepen van duizenden krakeenden gezien. Op het Eemmeer (NH) werden op 18 juni maar liefst 2600 krakeenden geteld; op het ernaast gelegen Gooimeer (NH) op 28 juni 1600; en in de Biesbosch, in Polder Hardenhoek (NB), op 11 juni 1850. Maar het kan nóg gekker: er zijn ‘s zomers in Nederland tot wel 7000 krakeenden bij elkaar gezien in de Biesbosch en in de Oostvaardersplassen (bron: waarneming.nl).

Broedt veilig in ruigte
Krakeenden broeden langs meren en kanalen, in hoog opgaande ruigte. Hier zijn de nesten betrekkelijk veilig en worden ze, in vergelijking met andere eenden, niet zo snel uitgemaaid. Zodra de vrouwtjes broeden, verzamelen de mannetjes zich in juni in groepen waarna ze zich niet veel later concentreren in grote groepen op grote, ondiepe meren met veel voedsel. Dit zijn eutrofe wateren met veel waterplanten. Ze eten hier van de bladeren, stengels en zaden. Maar krakeenden eten ook dierlijk voedsel, zoals muggenlarven en aasgarnaaltjes. Krakeenden ruien in deze periode en kunnen zelfs even niet vliegen omdat ze, net als alle eenden en ganzen, al hun slagpennen in één keer laten vallen. Ook het prachtkleed van het mannetje, dat bij de krakeend niet zo bont is als dat van de meeste andere eendensoorten, wordt nu vervangen door een zogenaamd eclipskleed. Dit kleed lijkt sterk op dat van het vrouwtje. In de herfst wordt dit weer vervangen door een vers prachtkleed.

In 1929 nog zeldzaam
De krakeend is in Nederland sterk toegenomen in aantal. Thijsse schreef in 1929 nog dat de krakeend zeldzaam was als broedvogel en als trekvogel. Maar de soort heeft zich in de twintigste eeuw enorm uitgebreid van Aziatisch Rusland naar West-Europa. Mogelijke oorzaken zijn ontginning en droogte in de belangrijke Aziatische broedgebieden; tegelijkertijd werden in West-Europa wateren steeds voedselrijker en geschikter als broedgebied. In de periode van 1973 tot 1977 broedden er in Nederland nog maar 500 tot 800 paar, in 1998 tot 2000 al 6000 tot 7000 paar. Nu zijn dat er nog veel meer, wellicht twee- tot driemaal zoveel! Het veldwerk voor de nieuwe atlas van vogels in Nederland van Sovon, dat in 2015 wordt afgerond, zal uitwijzen hoeveel precies. Op veel plaatsen in Nederland is de krakeend nu talrijker dan de bekende wilde eend.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Koos Dansen