Lente twee weken later dan afgelopen jaren

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender [land] op [publicatiedatum]

Vandaag begint officieel de lente, maar wat het weer betreft laat het voorjaar nog even op zich wachten. En als het weer niet opschiet doet de natuur dat ook niet. De ontwikkeling van de voorjaarsplanten ligt bijna twee weken achter op het gemiddelde van de periode 2001 tot en met 2012, maar toch iets minder dan een week voor op de periode 1940 tot 1968.

Vooral de tweede helft van december 2012 was het weer erg zacht. Hiervan heeft met name de hazelaar geprofiteerd. Nog nooit bloeide hij zo vroeg, gemiddeld al op 6 januari. Op de tweede plaats gevolgd door 2007, toen de eerste hazelaars op 8 januari bloeiden. De hazelaar bloeide dit jaar zo’n drie weken eerder dan in de jaren 2001 tot en met 2012 en maar liefst veertig dagen eerder dan normaal (1940 tot 1968).

Ook gele kornoelje profiteerde van het zachte decemberweer. Met het invallen van de kou in januari stond de ontwikkeling even stil, maar toen in de eerste weken van februari het weer relatief zacht was kwam hij snel in bloei. Gemiddeld bloeide hij voor het eerst op 18 februari. Gele kornoelje was hiermee 4 dagen vroeger dan in de afgelopen jaren en ruim drie weken eerder dan normaal.

Vanaf 10 januari viel de vorst in en maakte de natuur pas op de plaats. De voorsprong is vanaf toen flink afgenomen. Planten liggen nu nog maar gemiddeld iets minder dan een week voor op normaal en liggen twee weken achter op de afgelopen twaalf jaar. Per soort zit daar wel verschil tussen. Zo is de verwachting dat klein hoefblad gemiddeld voor het eerst bloeit op 19 maart (bijna twee weken later dan de afgelopen twaalf jaar; ongeveer vergelijkbaar met normaal); speenkruid 23 maart (2 weken later dan de afgelopen jaren; 1 week eerder dan normaal); maarts viooltje 28 maart (bijna 2 weken later dan de afgelopen jaren; 1 week eerder dan normaal);) en bosanemoon 1 april (10 dagen later dan de afgelopen jaren; 5 dagen eerder dan normaal).

Dat de planten nu nog iets eerder zijn dan in de periode 1940 tot 1968 komt doordat de gemiddelde temperatuur vanaf 1 januari nog steeds enkele tienden van een graad hoger ligt dan het gemiddelde 50 jaar geleden. Het gemiddelde van 1 januari tot en met 18 maart 2013 was 2,3 graden Celsius. In de periode 1940 tot 1968 was dit 2,0 graden. De temperatuur ligt echter bijna 1,5 graad lager dan het gemiddelde van de voorgaande 12 jaar.

We zijn het de laatste jaren steeds normaler gaan vinden dat de winters en lentes warm zijn, daardoor lijkt het nu allemaal heel erg koud en laat. Ten opzichte van het vroegste voorjaar ooit, 2008, ligt de natuur momenteel zelfs een maand achter. Maar 50 jaar terug was dit eigenlijk gewoon een normaal jaar. De zeer hoge temperaturen eerder deze winter (zoals de tweede helft december en begin januari) waren echter wel bijzonder.

Tekst: Wichertje Bron, Arnold van Vliet en Sara Mulder, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto’s: Wout van der Slikke; Paul Busselen, KU Leuven; Arnold van Vliet