Voorlente breidt zich geleidelijk aan uit

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender [land] op [publicatiedatum]

Door de zeer hoge temperaturen komen er steeds meer waarnemingen van natuurverschijnselen binnen die niet bij het begin van januari horen.

De afgelopen dagen en weken was het warm in Nederland, zeer warm. Als we kijken naar de gemiddelde temperatuur van 1 december tot en met 10 januari dan staat dit jaar op de vijfde plaats van warmste ooit met een gemiddelde temperatuur van 6,5°C. Alleen 2007, 1975, 2012 en 1989 waren nog warmer. Als we de periode 15 december tot en met 10 januari kijken dan staat dit jaar op de tweede plaats met een gemiddelde van 7,6°C. Alleen 1988 was met een gemiddelde van 7,7°C nog net wat warmer. De gemiddelde temperatuur van 1 januari tot en met 10 januari is zelfs uitgekomen op 8,5°C. Dat was 50 jaar geleden de gemiddelde apriltemperatuur! Het normale gemiddelde ligt tegenwoordig op 2,8°C. Vijftig jaar geleden was de normaal overigens maar 1,3°C. Diverse kranten kopten afgelopen week al dat de winter er aan komt. Echter, zoals het er nu uitziet blijft de maximumtemperatuur de komende week nog ruim boven het vriespunt.

Voorlente
Vorige week constateerden we al dat de voorlente aangebroken was. De afgelopen week heeft de voorlente zich verder kunnen uitbreiden. Er kwamen bij De Natuurkalender eerste waarnemingen van bloeiend fluitenkruid (vooral in het westen van het land), witte dovenetel, speenkruid, hazelaar, forsythia, zwarte els, duizendblad, gewone dotterbloem, scherpe boterbloem, duizendblad en sneeuwklokje binnen. Bij de sneeuwklokjes gaat het waarschijnlijk om de Galanthus Elwessii variant en niet om het gewoon sneeuwklokje (Galanthus nivalis). De ontwikkeling van planten gaat overigens minder snel dan vorig jaar toen het ook tot nu toe zeer warm was. Een jaar geleden hebben we echter begin december nog minimumtemperaturen van -12,8°C gehad. De laagste minimumtemperatuur in december 2013 was maar -4,1°C. Daarmee is waarschijnlijk nog niet aan de koudebehoefte van planten voldaan zodat ze minder snel kunnen reageren op de extreem hoge temperaturen.
Bij de vogels wordt bij De Natuurkalender vooral het roffelen van de grote bonte specht en de eerste zang van de zanglijster gemeld. Overigens is bij menige vogel al baltsgedrag te zien. Hieronder een foto van een paartje pimpelmezen dat niet weg te slaan was bij hun nestkast.

Kropaar in bloei
Op diverse plaatsen werd ook kropaar in bloei gezien. Op onderstaande foto zijn goed de meeldraden van deze bloeiende grassoort te zien die normaal gesproken van mei tot en met augustus bloeit. Er kunnen dus ook nog graspollen in de lucht verschijnen. De concentratie zal echter niet hoog gaan worden omdat het maar om enkele individuen gaat. De elzenpollenconcentratie was de afgelopen dagen nog wel hoog. In de periode van 31 december tot en met 6 januari registreerde het LUMC een gemiddelde dagconcentratie van 59 pollen per kubieke meter lucht. De gemiddelde maximale klachtenscore op Allergieradar.nl lag afgelopen week dan ook hoog voor de tijd van het jaar. Bij het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond lag het gemiddelde van 12 pollen beduidend lager. Op beide locaties bleef de hazelaarpollenconcentratie nog laag.

Tekenbeten
Op onze site Tekenradar.nl zijn de afgelopen week ook 8 tekenbeten gemeld. Dat is opvallend veel voor de tijd van het jaar en duidelijk een signaal dat ook teken merken dat het zacht is. Toch blijft de tekenactiviteitsverwachting nog op minimaal staan omdat veruit de meeste teken nog inactief zijn.

Muggenradar
Samen met het Laboratorium voor Entomologie zijn we afgelopen vrijdag van start gegaan met de Muggenradar. De reden waarom we hiermee in de winter gestart zijn is dat we willen vaststellen welke steekmuggen midden in de winter overlast veroorzaken. Als we nu nog huissteekmuggen aantreffen dan gaat het waarschijnlijk om de Molestus variant die niet in winterslaap gaat. Met deze hoge temperaturen is het extra spannend of ook de muggen die normaal in winterslaap gaan nog wakker zijn en daarmee de mensen wakker houden. Komt u steekmuggen tegen en/of ervaart u overlast van muggen, meldt dat dan via Muggenradar.nl.

Tekst: Arnold van Vliet en Wichertje Bron, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto’s: Arnold van Vliet; Tineke Heidenis, www.natuurfragmenten.nl