Middelste bonte specht timmert aan de weg

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland op [publicatiedatum]

De middelste bonte specht timmert nog steeds flink aan de weg in ons land. In het oosten van Nederland profiteert deze soort nu al meer dan vijftien jaar van de uitbreiding en veroudering van loofbossen. In 2012 werden in Twente en in Limburg bij elkaar 303 territoria gemeld door tellers van Sovon Vogelonderzoek Nederland.

Opmars
De middelste bonte specht is al jaren bezig met een gestage opmars. Deze begon zo’n vijftien jaar geleden vanuit de bossen van Zuid-Limburg. De spechten profiteren van de veroudering van loofbossen, waarin met name oudere eikenbomen favoriet zijn. Ook veranderingen in het bosbeheer, zoals het tolereren van dood of stervend hout, zijn in het voordeel van de specht. In het vroege voorjaar is op steeds meer plekken de klagende roep van de soort te horen. De belangrijkste bolwerken zijn nog steeds Limburg en Twente, die in 2011 ook al recordaantallen opleverden: respectievelijk 130 en 125 territoria. Ten opzichte van vorig jaar is Limburg met 20 territoria gegroeid tot 150, terwijl in Twente 28 nieuwe territoria werden genoteerd. Deze aantallen zijn veelbelovend voor de rest van Nederland, waarvan nog niet alle gegevens binnen zijn. In 2011 bleef de teller steken op bijna 360 territoria voor het hele land.

Expansie
Ook bij de buren doen de middelste bonte spechten het goed. Ongetwijfeld hebben we de expansie te danken aan de uitdijende populaties over onze landsgrenzen. Zo is Wallonië al goed voor ruim 4200 broedparen en timmert de specht net over de Duitse grens ook goed aan de weg. Het lijkt alleen nog een kwestie van tijd voordat ook de geschikte bosgebieden in het midden en noorden van Nederland worden veroverd door de middelste bonte spechten. ’s Winters duiken namelijk steeds vaker zwervende vogels op buiten de bekende concentraties in het zuiden en oosten van ons land. Als zulke zwervers vervolgens een geschikte broedplaats kunnen vinden, kan in het voorjaar zomaar een territorium genoteerd worden.

Lokaliseren
Het vinden van de spechten is overigens lang niet altijd gemakkelijk. Vogeltellers moeten er vroeg in het voorjaar bij zijn. Vooral in de maanden februari en maart zijn de vogels te lokaliseren, althans bij rustig en liefst zonnig weer. Dan zijn ze druk met het afbakenen van hun territorium en laten zich dus geregeld horen. Bossen met een hoog aandeel oude bomen met een ruwe schors hebben de voorkeur. Ook boomsingels op landgoederen leveren geregeld een foeragerend exemplaar op. In 2012 is een groot deel van de geschikte terreinen door vrijwillige broedvogeltellers bezocht. Dankzij deze inspanning staat de middelste bonte specht steeds beter op de kaart.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Ran Schols