Wageningse onderzoekers leiden eikenprocessierups om de tuin
Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]
Eenvoudig, milieuvriendelijk en goedkoop de eikenprocessierups bestrijden. Dat komt dichterbij nu onderzoekers van Plant Research International (PRI), onderdeel van Wageningen UR, een natuurproduct hebben gevonden waarmee de rupsen om de tuin geleid kunnen worden. In samenwerking met gemeenten en groenbeheerders moet verder onderzoek uitwijzen welke stoffen voor deze reactie zorgen en hoe ze geproduceerd kunnen worden. De verwachting is dat dit onderzoek twee jaar zal duren.
Plant Research International zoekt samen met gemeentes en andere groenbeheerders naar een nieuwe bestrijdingsaanpak van de eikenprocessierups. Daarbij wordt ingespeeld op het typische processiegedrag van de rupsen. Het is bekend dat processierupsen voor hun overleving in grote groepen bijeen moeten blijven. Daartoe verplaatsen zij zich in de spectaculaire kop-staart-colonnes. Dit gedrag biedt mogelijkheden om ze met valse sporen in de val te lokken of ze via verwarring in kleinere groepen uiteen te laten vallen.
Dit voorjaar isoleerden onderzoekers van PRI een natuurlijk extract, waarmee ze voor de rupsen valse sporen uitzetten. De rupsen pikten de sporen op en bleven de sporen volgen. Dit bleek niet alleen te werken bij individuele eikenprocessierupsen maar ook bij kleine colonnes van rupsen. Bij dit onderzoek werd samengewerkt met de gemeente Sittard-Geleen. De volgende stap is uitzoeken welke stoffen in het extract voor deze reactie zorgen, zodat ze geproduceerd kunnen worden voor toepassing in de praktijk. Plant Research International gaat samen met gemeenten en andere, regionale groenbeheerders op zoek naar financiering voor dit vervolgonderzoek.
De eikenprocessierups dook twintig jaar geleden op in het zuiden van Nederland en is sindsdien aan een gestage opmars naar het noorden bezig. De jaarlijkse overlast langs openbare wegen, op sportvelden, in parken, recreatiegebieden en woonwijken is groot. Mensen lopen huidirritaties op of irritaties aan ogen en luchtwegen. Oorzaak van deze soms zeer heftige allergische reacties zijn de microscopisch kleine brandhaartjes van de rupsen die een allergeen eiwit bevatten en gemakkelijk door de wind worden meegevoerd. De rupsen produceren de haartjes ongeveer in juni, na hun derde ontwikkelingsstadium. Jarenlang kunnen de nestresten een bron blijven van rondvliegende brandhaartjes.
Groenbeheerders doen wat ze kunnen om de hinder van de processierups tot een minimum te beperken. Ze markeren de gevarenzones, zuigen of branden de rupsen en hun nesten weg of passen biologische bestrijding met bacteriën toe. Maar geen van de methodes is ideaal. Voor succesvolle biologische bestrijding moet de ontwikkeling van rupsenkolonies nauwlettend in de gaten worden gehouden. Daar komt bij dat de huidige biologische bestrijding niet alleen processierupsen doodt, maar ook rupsen van beschermde vlindersoorten en rupsen die vogels graag eten. Nesten opzuigen en wegbranden is arbeidsintensief en kostbaar. Het gevonden natuurlijke extract kent deze nadelen niet.
Tekst: Plant Research International, Wageningen UR
Foto: Arnold van Vliet
Filmpje: Jan Bergervoet