Jonge IJslandse grutto’s op Texel

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]

Op Texel, maar ook elders langs de kust, zijn nu jonge IJslandse grutto’s te zien. De IJslandse grutto verschilt aanmerkelijk van “onze” grutto. In uiterlijk, maar ook in trekgedrag en keuze van het leefgebied.

Ottersaat, bij Oudeschild op Texel, is een reservaat van Natuurmonumenten. Het is een brakwatergebiedje waar in voorjaar en zomer onder andere grote sterns, visdieven en kokmeeuwen broeden. Er pleisteren ook vaak doortrekkende steltlopers, waaronder grote aantallen goudplevieren. Er verblijven al enige tijd zeker zes jonge IJslandse grutto’s. Ze zitten vlak langs de weg en laten zich prachtig bekijken.

Bonter getekend
Eric Menkveld, beheerder van Natuurmonumenten op Texel, lukte het 16 september om de IJslandse grutto’s fraai te fotograferen. De IJslandse grutto (islandica) is een ondersoort van de grutto welke broedt op IJsland en de Lofoten (Noorwegen). Bij ons komt de grutto van de zogenaamde “nominaatvorm” voor (limosa). De IJslandse is in het voorjaar meestal duidelijk te onderscheiden van de “gewone” grutto. Maar IJslandse grutto’s zijn ook in juveniel kleed goed te herkennen.

Op de foto’s zijn de opvallend korte snavels van de IJslandse grutto’s te zien. Verder is de kleur op borst en hals opvallend oranje; bij de jonge gewone grutto zijn deze zwakker gekleurd, en eerder roze-bruin dan oranje. Een belangrijk verschil is de tekening van de schouderveren en de binnenste armpennen (ook wel tertials genoemd). Deze zijn bij juveniele IJslandse grutto’s uitgebreider en bonter getekend. Overigens is een deel van de mantelveren al geruid naar het grijze winterkleed. Ter vergelijking staan hieronder een foto van een IJslandse grutto en daaronder een foto van een juveniele gewone grutto, gefotografeerd door Jos van den Berg op 18 juni 2009 bij de Groene Jonker (ZH).

Zoutwatersteltloper
IJslandse grutto’s trekken in het najaar minder ver dan onze grutto’s en overwinteren vooral in West-Europese getijdegebieden; Frankrijk, Spanje en Portugal, maar ook wel in Engeland en Ierland. De IJslandse grutto is dus meer een zoutwatersteltloper. Onze grutto’s gaan echter vooral naar Spanje en West-Afrika, naar zoetwatergebieden zoals rijstvelden. IJslandse grutto’s worden in het voorjaar in toenemende mate waargenomen in Nederland. Ze verblijven dan in maart en april enige tijd in natte graslanden voordat ze naar de IJslandse broedgebieden trekken.

Toename
De IJslandse populatie neemt al decennia toe. Dit komt waarschijnlijk doordat ze profiteren van de toenemende bemesting van voorheen schrale graslanden op IJsland, waardoor ze meer voedsel kunnen vinden en een hoger broedsucces hebben. Dit proces heeft in Nederland vóór de jaren zestig ook plaatsgevonden, totdat de intensivering van de melkveehouderij te ver doorschoot. Nu neemt de populatie al decennia af.

Rotterdam in Ierland
Op de website van ‘Kening fan ‘e Greide’  zijn de trekbewegingen van een aantal gezenderde grutto’s te volgen. Eén daarvan (Rotterdam) is een IJslandse grutto. Deze verblijft nu al enige tijd in een getijdengebied in Ierland.

Red de Rijke Weide
De IJslandse grutto’s gaat het dus voor de wind. Maar dat geldt niet voor onze grutto’s! Teken daarom de petitie voor het behoud van weidevogelrijke gebieden in Nederland op www.redderijkeweide.nl.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Eric Menkveld; Jos van den Berg