In Nederland uitgestorven zwam teruggevonden bij Stadskanaal

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op [publicatiedatum]

Afgelopen week werd in de omgeving van Stadskanaal de sinds 1955 in Nederland uitgestorven Spatelzwam aangetroffen. In een jonge Lariksaanplant van Staatsbosbeheer staan duizenden vruchtlichamen van deze zeldzaamheid.

De Spatelzwam (Spathularia flavida) is in Nederland altijd al een grote zeldzaamheid geweest. Na 1955 is de soort niet meer aangetroffen zodat de soort als uitgestorven werd beschouwd. De oorzaak van zijn verdwijning is onbekend, maar de verassing dat deze soort plotseling weer opduikt daardoor des te groter.

Het natuurlijke verspreidingsareaal van de Spatelzwam ligt in Europa en Noord-Amerika. Ze groeit vooral op naaldenstrooisel van Lariks en Spar. De vroegere Nederlandse vindplaatsen lagen op zure tot neutrale, lemige en zandige bodems.

Zoals zo vaak bij de naamgeving van paddenstoelen, is ook de naam van deze soort treffend gekozen. Zowel de wetenschappelijke als de Nederlandse naam verwijzen naar de gelige kleur en de spatelvormige groeiwijze. Om deze goed te kunnen bewonderen zal de liefhebber wel op de knieën moeten. De gelatineuse vruchtlichamen voelen onder vochtige omstandigheden glibberig aan en worden slechts enkele centimeters hoog. Men zou er gemakkelijk aan voorbij kunnen lopen, ware het niet dat ze in grote groepen verschijnen en daardoor goed opvallen. Op de recent ontdekte groeiplaats staan ze in cirkels van soms meer dan honderd bij elkaar.

Het opduiken van deze zeldzame paddenstoel is weliswaar verrassend maar past wel in het beeld dat bij paddenstoelenkenners al langer bekend is, namelijk dat in jonge naaldbosaanplanten bijzondere paddenstoelen kunnen voorkomen. Met name in sparrenbosjes zijn de laatste jaren veel bijzondere en onverwachte ontdekkingen gedaan. Ook oudere naaldbossen herbergen dikwijls een schat aan verschillende pronkjuweeltjes. In Nederland groeien enkele honderden soorten paddenstoelen uitsluitend of voornamelijk bij naaldbomen. De paddenstoelenflora levert daarom een belangrijke bijdrage aan de natuurwaarde van deze bossen.

Tekst en foto's: Bert Oving, Nederlandse Mycologische Vereniging