Gaffellibel na 77 jaar terug in Noord-Brabant
Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]
Op vrijdag 27 juli ontdekte een medewerker van ecologisch adviesbureau Bureau Waardenburg een gaffellibel bij de rivier de Dommel, ter hoogte van Valkenswaard. Het is de eerste waarneming van deze zeer zeldzame soort in Noord-Brabant sinds 1935. Vandaag, 1 augustus, zijn opnieuw gaffellibellen gevonden bij de Dommel, maar nu een paar honderd meter noordelijker. Daarbij is tevens een ei-afzettend vrouwtje gezien, wat duidt op voortplanting en waarschijnlijk dus een populatie.
Zeer zeldzaam
De gaffellibel is in Nederland altijd een zeer zeldzame libel geweest. Voor 1940 werd de soort voornamelijk waargenomen langs de grote rivieren, waaronder in 1935 langs de Maas bij Herpen. Na de laatste waarneming langs de Swalm in 1936 werd de soort als uitgestorven beschouwd. De terugkeer heeft lang op zich laten wachten. Na een opmars in andere delen van Europa werd het eerste exemplaar gezien in 1996, langs de Geleenbeek in Zuid-Limburg. Daarna dook de soort in 2000 op langs de Roer in Midden-Limburg, waar sindsdien een populatie aanwezig is. Later werden ook langs de Swalm en Vlootbeek, eveneens in Midden-Limburg, populaties vastgesteld.
Verbeterde waterkwaliteit
De waarneming van de gaffellibel bij de Dommel betekent vooralsnog niet dat de soort zich in Noord-Brabant heeft gevestigd. Na de waarneming heeft de onderzoeker per kano de Dommel onderzocht tussen de Belgische grens en Valkenswaard, maar zonder resultaat. Ook zoektochten door andere libellenkenners op het traject ten noorden van Valkenswaard en bij de Keersop hebben vervolgens geen waarnemingen meer opgeleverd. Het is dan ook niet uit te sluiten dat het hier een zwervende libel betrof. Wel bieden beken als de Keersop en Tongelreep, waarvan de waterkwaliteit steeds verder verbetert, in principe geschikt leefgebied. De vestiging van de gaffellibel in Noord-Brabant zou als een kroon op het werk mogen worden beschouwd voor alle partijen die werken aan de verbetering van de waterkwaliteit. Het is voorlopig dus nog even afwachten of de Dommel inmiddels schoon genoeg is voor de gaffellibel.
De libel werd waargenomen tijdens een natuuronderzoek in opdracht van projectontwikkelaar Latoures Onroerend Goed bv. Het onderzoek vond plaats in het kader van de ontwikkeling van 44 hectare natuur in het Dommeldal.
Bron: Bureau Waardenburg
Foto: Floris Brekelmans, Bureau Waardenburg