Veel Eikenmeeldauw door natte julimaand

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]

Het zal je misschien al wel zijn opgevallen: heel wat eikenbomen lijken een soort witte ‘uitslag’ op de bladeren te vertonen. Dat is het gevolg van een schimmelaantasting: de Eikenmeeldauw. Door de overvloedige regenval van de voorbije weken heeft die schimmel zich meer dan anders kunnen ontwikkelen.

Meeldauwen zijn een aparte groep schimmels die parasiteren op planten. Wereldwijd komen meer dan 100 soorten meeldauwen voor. Eén van de meest opvallende meeldauwen is de Eikenmeeldauw (Microsphaera alphitoides), die bij ons op Zomereik (Quercus robur) voorkomt. Je neemt de soort waar als een witte waas op eikenbladeren, die eigenlijk bestaat uit een fijn stelsel van draden (hyfen) dat ook in het bladoppervlak indringt. Zo neemt de schimmel voedingsstoffen op. De aanmaak van die draden lukt het best bij een hoge luchtvochtigheid, en de neerslag van de voorbije weken speelt de meeldauw duidelijk in het voordeel.

De leefwijze van zo’n meeldauw is overigens complex. De witte dradenmassa vormen slechts één stadium van de zwam. Ze kunnen wel ongeslachtelijke sporen produceren waarmee de zwam zich kan verspreiden (maar enkel klonen). Om zich geslachtelijk te kunnen voortplanten produceert de meeldauw zeer kleine (kleiner dan 0,5mm), bolvormige vruchtlichamen. De sporen die daaruit voortkomen, kunnen de winter doorstaan.

Hoewel de Eikenmeeldauw momenteel floreert, is er geen reden tot paniek. Eikensterven niet door deze aantasting , ze worden enkel minder vitaal. De meeldauw zorgt ervoor dat de fotosynthese minder goed verloopt: bij eenjarige zaailingen kan die fotosynthese 48 uur na de aantasting met 50% terugvallen. Ook zullen volgroeide, aangetaste bladeren minder koolhydraten exporteren naar andere delen van de boom. De geleidbaarheid van de huidmondjes (van belang bij processen zoals respiratie of verdamping) neemt af met 15 tot 30%.

Precies omdat de meeldauw zich pas laat in het voorjaar ontwikkelt en dan nog enkel op nieuwe scheuten, blijft de schade voor de boom enigszins beperkt. Zaailingen kunnen vooral op beschaduwde standplaatsen wel aan de aantasting ten onder gaan.
De Eikenmeeldauw is pas in de twintigste eeuw in West-Europa opgedoken. Moleculair onderzoek gaf aan dat achter deze naam wellicht meerdere soorten schuilgaan, die dan nog van exotische oorsprong zijn. Dat verhaal kon je al eerder lezen op Natuurbericht.nl.

Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie
Foto's: Leo Janssen